سركشى و سبب خروج از مرز صفت فاضله عدالت
مىباشد، و نيز از خداوند مىخواهد او را راهنمايى كند و در طريق عدل و حق پايدارى
و استوارى بخشد، و اگر دشمن بر او پيروز شود شهادت را روزى او گرداند، و از آزمون
زيان و شكست محفوظ بدارد، زيرا كسى كه در مبارزه معتقد به حقّانيّت خود باشد و
دچار شكست شود غالبا بر بخت و اقبال خود خشمناك و نسبت به پروردگارش گستاخ
مىگردد، و چه بسا مردمى كه هنگام دچار شدن به سختيها و گرفتاريها ايمان خود را از
كف داده و كافر مىشوند، و اين كه امام (ع) شكست از دشمن و آثار آن را به فتنه و
آزمون تعبير فرموده براى اين است كه موجب انصراف از حقّ و روگردانيدن از خداوند
مىشود، از اين رو از حقّ تعالى درخواست كرده كه او را از اين فتنه و امثال آن
نگهدارى فرمايد، تا هم براى خويش، ثبات و پايدارى در راه حقّ را مسألت كند، و هم
به شنوندگان ادب و تربيت آموزد.
(36202- 36187) پس از اين سخنان برابر آنچه معمول است كه انسان در
هنگام جنگ از ياران خود مىخواهد در راه حفظ هدفى كه لازم است فداكارى و از جان
گذشتگى كنند، و غيرت و حميّت آنان را بر انگيخته، آنها را آماده كارزار مىكند،
امام (ع) نيز به همين منظور مىپرسد: آنانى كه در راه آنچه حفظ آن واجب است
استوار، و در برابر نزول حقايق غيرت و احساس داشته باشند كجايند؟ مراد از نزول
حقايق، رويدادهاى بزرگ و پيشامدهاى سخت و دشوار است. سپس فرموده است: آتش در پشت
سر شماست، يعنى اگر در برابر دشمن هزيمت كنيد و عقب نشينى كنيد خود را مستحقّ دخول
در آتش و مستوجب دوزخ كردهايد، و پس از آن فرموده است: بهشت در پيش روى شماست،
يعنى: اگر بر دشمن يورش بريد و در جنگ پيش برويد، و اين سخن در كمال ايجاز و بلاغت
است.