لحظه آن را به سويى مى‌چرخاند، به رنگهاى خود مى‌بالد، و با حركت دادن دم به خويش مى‌نازد، مانند خروس با ماده‌اش مى‌آميزد و مانند نرهاى پر شهوت با او در آميخته باردارش مى‌كند، من شما را حواله مى‌دهم كه اين را به چشم ببينيد، و مانند كسى ديگر به سند ضعيفى رجوع نمى‌دهم، و اگر چنان باشد كه برخى گمان مى‌كنند آبستنى طاوس به سبب قطره‌هاى اشكى است كه از چشمان جنس نر سرازير مى‌گردد و به دور پلكهاى آن حلقه مى‌زند، و طاوس ماده آن را مى‌نوشد، و بدون اين كه نر با آن بياميزد تخم گذارى مى‌كند، پندارى است كه از آنچه در باره منقار در منقار نهادن و جفتگيرى كلاغ مى‌گويند شگفت‌تر نيست.

بارى به نظر مى‌آيد نى پرهاى طاوس ميله‌هايى از نقره است، و آنچه بر آنها روييده دايره‌هايى شگفت‌انگيز همچون هاله به گرد ماه است، و خورشيدهايى كه بر آنها نقش بسته از زرناب و پاره‌هايى از زبرجد است، و اگر پرهايش را به آنچه از زمين مى‌رويد تشبيه كنى، بايد گفت دسته گلى است كه از همه گلهاى بهاران چيده شده است، و اگر آن را به پوشيدنيها مانند كنى همچون حلّه‌هاى پر نقش و نگار، و يا جامه‌هاى خوشرنگ و زيباى يمانى است، و چنانچه آن را به زر و زيورها همانند گردانى شبيه نگينهاى رنگارنگى است كه در ميان نقره جواهرنشان نصب شده باشد، اين مرغ رنگين بال، خود پسندانه و متكبّرانه مى‌خرامد، و به دم و بالهايش مى‌نگرد، و از زيبايى پوشش و دلارايى رنگهايش قهقهه سر مى‌دهد.

امّا هنگامى كه به پاهايش نظر مى‌اندازد، به زارى فغان مى‌كشد، و به آوازى كه بيانگر درخواست كمك و يارى و گوياى درد واقعى اوست ناله مى‌كند، زيرا پاهايش مانند پاهاى خروس خلاسىّ‌ [1] باريك و زشت است و در يك سوى پايش ناخنكى پنهان روييده شده است.

در محلّ يال آن كاكلى سبز رنگ و پر نقش و نگار قرار گرفته، و