(اهتبال): در كار به معناى كوشش در خوب انجام دادن آن است، هبل مصدر مطلق تأكيدى است كه به ضمير تقوا اضافه شده است يعنى آن را خوب و اساسى انجام دهيد.

[ترجمه‌]

«به خدا سوگند ياد مى‌كنم اين كه مى‌گويم جدّى است نه شوخى، و راست است نه دروغ، و اين موضوعى جز مرگ نيست كه آواى خود را به گوش همه زندگان رسانيده، و همگى را با شتاب به سوى خود مى‌راند، بسيارى زنده‌ها تو را از خويشتن غافل نسازد، تو خود ديده‌اى كسى كه پيش از تو به گردآورى مال پرداخت، و از فقر و تهيدستى دورى جست، و با آرزوهاى دور و دراز، و دور پنداشتن مرگ، خود را از عواقب امور ايمن ديد، چگونه مرگ او را فرا گرفت، و از وطنش بر كند، و از جاى امنش بربود، در حالى كه بر تخته چوبهاى مرگ حمل شده، و از اين دست به آن دست داده مى‌شد، براى اين كه آن را بر دوشها حمل كنند، و با سرانگشتان بگيرند، آيا نديدى آنهايى را كه آرزوهاى دراز داشتند، و كاخهاى استوار برافراشتند، و مالهاى بسيار انباشتند، چگونه خانه‌هاى آنها گور، و آنچه را گرد آورده بودند نابود، و اموالشان به وارثانشان منتقل گرديد، و زنانشان به همسرى ديگران در آمدند، ديگر نه توان آن را دارند كه بر حسنات خود بيفزايند، و نه مى‌توانند از گناهان خود پوزش بخواهند، هر كس پرهيزگارى را شعار قلب خويش ساخت، بر ديگران سبقت جست، و عملش مايه رستگارى او شد، پس تقوا و ثمره‌هاى نيك آن را مغتنم شماريد، و براى دست يافتن به بهشت، سخت كار كنيد، زيرا دنيا براى اقامت هميشگى شما آفريده نشده، بلكه گذرگاهى است كه براى شما خلق شده، تا اعمال نيك در آن به جاى آوريد و آنها را توشه سراى هميشگى خويش سازيد، بنا بر اين در كار آخرت شتاب ورزيد، و مركبها را براى كوچ كردن آماده كنيد.»

[شرح‌]

بايد دانست ضمير فإنّه كه در آغاز خطبه است يا به سخن پيش برگشت دارد و يا مرجع آن مدلول گفتار آن حضرت است كه بر اساس تحذير و انذار مى‌باشد،