تعبير به «غايت»- بر خلاف «سبقت»- در هر دو مورد صحيح است و غايت در اين مورد مثل كلمه مصير و مآل است كه به معناى سرانجام و مقصد مى‌باشد كه خداوند متعال در قرآن مى‌فرمايد: وَ جَعَلُوا لِلَّهِ أَنْداداً لِيُضِلُّوا عَنْ‌ [1]؛ و در اين جا درست نيست كه گفته شود: سبقتكم الى النّار؛ «سرانجام مسابقه شما آتش است».

اكنون، در اين خطبه خوب دقت كنيد كه باطنش شگفت‌آور و ظريف و مضامين آن بسيار عميق است- و بيشتر سخنان امام (ع) چنين است. و در پايان معرفى اين خطبه بيان مى‌دارد كه در برخى ديگر از نسخه‌هاى نهج البلاغه چنين آمده است: و السّبقة الجنّة؛ به ضمّ سين، و «سبقه» در لغت به معناى جايزه است خواه ثروت و مال يا آبرو و مقام باشد. هر دو كلمه از نظر معنا به همديگر نزديكند، زيرا هر دو به معناى چيزى است كه در برابر كار پسنديده نصيب انسان مى‌شود.

(در پايان اظهار نظر سيد رضى شارح مى‌گويد) (6512- 6490) اين قسمت خطبه مستقلى نيست، بلكه بخشى از خطبه‌اى است كه بعد به شرح آن خواهيم رسيد كه با اين جمله‌ها آغاز مى‌شود: الحمد للّه غير مقنوط من رحمته: «ستايش پروردگارى را كه نااميدى از رحمتش وجود ندارد» [2] و علت تقدم اين قسمت از خطبه همان است كه سيد رضى در خطبه اول كتاب تذكر داده كه در تنظيم خطبه‌ها ترتيب را رعايت نمى‌كند.

اين فصل از سخنان امام (ع) يازده مطلب آموزنده را در بر دارد: (6520- 6513)

مطلب اول آن كه انسان نبايد دلبستگى به دنيا داشته باشد

و اين مطلب از جمله ألا [3] و انّ‌

[2] خطبه 44 از همين جلد.

[3] آنجا كه متن خطبه را آورده چنين است: امّا بعد فانّ الدنيا، ظاهرا اينجا توجهى به اصل لفظ سخن امام نشده است.