أَعَانَهُ عَلَى ابْتِدَاعِ عَجَائِبِ الْأُمُورِ- فَتَمَّ خَلْقُهُ بِأَمْرِهِ وَ أَذْعَنَ لِطَاعَتِهِ وَ أَجَابَ إِلَى دَعْوَتِهِ- لَمْ يَعْتَرِضْ دُونَهُ رَيْثُ الْمُبْطِئِ وَ لَا أَنَاةُ الْمُتَلَكِّئِ- فَأَقَامَ مِنَ الْأَشْيَاءِ أَوَدَهَا وَ نَهَجَ حُدُودَهَا- وَ لَاءَمَ بِقُدْرَتِهِ بَيْنَ مُتَضَادِّهَا- وَ وَصَلَ أَسْبَابَ قَرَائِنِهَا وَ فَرَّقَهَا أَجْنَاساً- مُخْتَلِفَاتٍ فِي الْحُدُودِ وَ الْأَقْدَارِ وَ الْغَرَائِزِ وَ الْهَيْئَاتِ- بَدَايَا خَلَائِقَ أَحْكَمَ صُنْعَهَا وَ فَطَرَهَا عَلَى مَا أَرَادَ وَ ابْتَدَعَهَا (16279- 16155)

[لغات‌]

(آل): بازگشت، رجوع كرد.

(اذعن): خاضع شد، خوار شد.

(ريث): آرامى، آهستگى.

(اناة): درنگ كردن.

(متلكّى): باز ايستادن از كار، توقف كردن در انجام عمل.

(اود): كجى، اعوجاج.

(بدايا: جمع بديه): آفرينش عجيب، خلقت شگفت آور.

[ترجمه‌]

«خداوند متعال بقا و هستى آنچه آفريده تعيين كرده و آن را محكم و استوار گردانيده است. و سپس از روى لطف و مهر آنها را منظم كرده است، و هر يك را به آنچه براى آن خلق شده اختصاص داده و مخصوص گردانيده، بنا بر اين هيچ يك از آفريده‌ها از جايگاه خويش قدم فراتر ننهاده، از رسيدن به نهايت مقصود مقرّر، كوتاهى نورزيده است (وظيفه خود را به بهترين وجهى بانجام رسانده) و مأموريّتى كه از جانب خداوند بوى محوّل گرديده سخت و دشوار ندانسته، و مطابق اراده و خواست حق تعالى، عمل كرده و از وظيفه سر برنتافته است. چگونه مى‌تواند سركشى كند؟ با وجودى كه تمام اشيا به مشيّت و اراده او به وجود آمده و اوامر تكوينيّه او را فرمان برده، طوق بندگى و خضوع در برابر خداوند را برگردن افكنده‌اند.

خداوندى كه بدون به كار افتادن انديشه و بى آن كه قبلا پيش بينى كرده و از تجربه‌ها و پيشامدهاى روزگار استفاده كند و يا اين كه در اختراع كارهاى شگفت‌انگيز جهان نياز به شريك و انبازى پيدا كرده باشد، موجودات را ايجاد و آفرينش را بيافريد. پس همين كه كار خلقت پايان يافت، طاعتش را قبول كرده و