امام (ع)، عرب جاهلى را، با اين نوع آداب و رفتار، توصيف كرده‌اند تا وضع گذشته آنان را، با وضع فعلى آنها، كه ضدّ احوال پيشين مى‌باشد. و با آمدن پيامبر گرامى اسلام تحقّق يافته است، مقايسه كنند. زيرا از تباهى و فسادى كه در آن بودند به صلاح و درستكارى در دنيا تغيير كرده‌اند، با كشور گشائى، سپاهيان كفر را در هم شكستند، پادشاهان را كشتند و اموالشان را به غنيمت گرفتند خداوند متعال از باب منّت‌گذارى بر آنها و تذكّر نعمتهايش نسبت به عرب جاهلى مى‌فرمايد: وَ أَوْرَثَكُمْ أَرْضَهُمْ وَ دِيارَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ وَ أَرْضاً لَمْ تَطَؤُها [1] حضرت براى مردم صدر اسلام از طريق بعثت- شهرت، و بزرگوارى دايمى را- يادآور مى‌گردند، همه اينها براى راهنمايى آنان به اسلام است كه طريق حركت به سوى بهشت و موجب سعادت و خوشبختى دايمى است، تمام نعمتهاى دنيوى و اخروى به بركت آمدن رسول گرامى (ص) اسلام به سوى جهانيان نصيب قوم عرب شد.

از بيان حضرت در اين خطبه بطور ضمنى استفاده مى‌شود، كه محتواى سخن، ستايش پيامبر است. ولى تفصيل آن از فراز بعدى كلام حذف شده است، تا حاصل و نتيجه آن كه بيشتر مورد نظر امام (ع) بوده شرح گردد و آن توجّه دادن شنوندگان به اين موضوع است كه بايد نعمتهاى خداوند را كه به مردم ارزانى داشته است، همواره در نظر داشته باشند و لازمه پرستش كامل را، در تمام دوران عمر و زندگى، رعايت نمايند و همواره در حال ترس از سلب نعمت و مشتاق ملاقات حق باشند. بديهى است، خداوند، هر كس را كه بخواهد براه راست هدايت مى‌فرمايد.