دماغش را بليسد. او پدر چهار امير و حاكم است و بزودى امّت پيامبر (ص) از دست او، و فرزندانش روز سرخى را خواهند ديد. (روز سرخ كنايه از خون و خونريزى است و امام پيش بينى مى‌كرد، كه بدست مروان حكم و فرزندانش به زمين خواهد ريخت)».

[شرح‌] (11846- 11767)

پس از آن كه امام (ع) بيعت با مروان را نپذيرفته و رد كرد؛ دليل عدم بيعت با وى را به اين تعبير كه «دست او دست يهودى است» فريب و نيرنگ ذكر كرد، زيرا طبيعت يهود، ناپاكى، فريب و نيرنگ است، و آن گاه اين كنايه را بدين‌سان تفسير كرد كه اگر با دستش اعلام وفادارى كند با فريب «نشيمنگاهش» آن را نقض مى‌كند. كلمه «سبّة» را به قصد توهين مروان به كار برده است، چه فريب و نيرنگ از زشت‌ترين خصلتهاست. نسبت دادن مروان، به «سبّة» سزاوارترين تعبير در باره وى مى‌باشد. اين گونه تشبيهات و نسبتها در كلام عرب رايج است.

روزى متوكّل از شاعر خود ابو العيناء پرسيد. چه وقت مردم را مى‌ستايى و يا بدگويى مى‌كنى؟ جواب داد وقتى كه كارهاى نيك و يا زشتى انجام دهند. سپس به متوكّل گفت: خداوند متعال از هر كس كه خوشنود بوده آن را ستوده است و فرموده: وَ وَهَبْنا لِداوُدَ سُلَيْمانَ^ [1] و از آن كه ناراضى بوده مذمّت كرده، و فرموده است:

زنيم، منظور از «زنيم» در آيه كريمه: عُتُلٍّ بَعْدَ ذلِكَ زَنِيمٍ‌ [2]؛ فرزند نامشروع است.

امير مؤمنان (ع) براى مروان حكم در اين كلام سه خصوصيّت بشرح زير پيش‌بينى كرده است.

1- بزودى مروان پيشواى مسلمين شود، ولى مدّت امارت و فرمانروايى او

[2] سوره قلم (68) آيه (13): با اين همه (عيب باز) متكبرند و خشن با آن كه حرامزاده بى‌اصل و نسبند.