(11040- 11038) 2- «اى ياران من، چنان كه
پيراهن تمام بدن را فرو مىپوشاند، شما آرامش و قرار و سكون را بر خود حاكم كنيد.»
اين سخن امام (ع) نيز استعاره و جهت آن، شمول و فراگيرى پيراهن و شكيبايى است، كه
جسم و جان انسان را، در پوشش قرار مىدهد، و فايده اين دستور كنار گذاشتن ضعف و
سستى و ترس از دشمن است، زيرا اضطراب و دلهره، موجب سستى مىشود و دشمن را به غلبه
و پيروزى اميدوار مىسازد.
(11059- 11041) 3- «اى ياران من، به هنگام حمله بر دشمن دندانهاى خود
را به سختى بر هم بفشاريد و بىپروا بر خصم، يورش بريد؛ نتيجه چنين برخورد قاطعى
دشمن را عقب زده و شمشير آنها را در رسيدن به سرهايتان مانع مىشود.» دليل چنين
دستورى، اين است كه به هنگام فشردن دندانها بر يكديگر، عضلات و اعصاب متّصل به مغز
صلابت يافته استوار مىشوند، ضربت شمشير را بر دشمن كارسازتر، رنج و مشقّت و
ضربهپذيرى را، به حدّاقل مىرساند.
ضمير «انّه» در كلام امام (ع) به قرينه فعل «عضّوا» به صدر عبارت باز
مىگردد و معنايى شبيه اين ضرب المثل كه: «هر كسى نيكى نمايد به خود نيكى كرده
است»، پيدا مىكند.
بعضى از شارحان نهج البلاغه، دندان بر يكديگر فشردن را كنايه از
آرامش دل و از بين بردن اضطراب و دلهره دانستهاند. در اين صورت معنى لغوى و حقيقى
«دندان بر يكديگر فشردن» منظور نشده است.
به نظر ما (شارح) اگر علتى كه براى اين امر در كلام حضرت آمده است
«دندان فشردن شمشيرها را از مغزها دور مىسازد» را در نظر نگيريم، اين معنى
احتمالى به نظر مىرسد. ولى چون اين معنى با بيان علت سازگارى ندارد، اين نظريه
صحيح نيست.
(11068- 11060) 4- «اى ياران من، زره خود را چنان كامل كنيد، كه به
زانو برسد و بازوها را