آنچه نمىدانند نمىپرسند. اين فرموده حضرت
توبيخ و ملامت كسانى است كه در جستجوى دانش كوتاهى مىورزند. ملامت از اين بابت كه
چرا از آنچه نمىدانند سؤال نمىكنند؛ و توبيخ آنها از اين جهت كه به دليل كم
توجّهى و كوتاهى در كشان از كمالات و فضيلتها به خوشيهاى حسّى، آنى و زودگذر سرگرم
شدهاند.
پنجمين ويژگى بد اين زمان اين است كه مردم به هشدارهاى مهمّى كه داده
مىشود، توجّه نمىكنند، تا زمانى كه گرفتار شوند، به دليل اين كه به پايان كارشان
نمىانديشند، و سرگرمى به امور ظاهرى، آنان را از توجّه به مصالح و تفكّر در باره
پىآمد آن باز مىدارد.
اين فرموده حضرت ملامت افرادى است كه در امر جهاد كوتاهى كردهاند، و
ضمنا توجّه دادن و آگاهانيدن آنان است بر اين كه، به دليل كوتاهى در امر جهاد،
منتظر بروز حادثه عظيمى باشند.
ويژگيهاى پنجگانهاى كه حضرت در باره زمان آوردهاند، براى صلاح و
اصلاح جهان امورى زيانبارند. به همين دليل، زمانى را كه در بردارنده اين خصوصيّات
باشد به «عنود و شديد» ستمگر و سختگير توصيف فرمودهاند.
(7293- 7290) نظر به همين خصلتهاى رايج در آن روزگار بوده كه امام
(ع) مردم را به چهار دسته تقسيم و فرموده است:
النّاس على أربعة اصناف ... قلّوا؛
مردم به چهار دسته تقسيم مىشوند، علّت تقسيم شدن مردم به چهار گروه
با توجه به خواستههاى درونى آنها و به گونه زير مىباشد! مردم يا دنيا طلبند و يا
خداخواه، دنيا طلبها به چهار دسته تقسيم مىشوند:
الف: دنيا طلبانى كه قدرت بر فراهم آوردن دنيا نيز دارند.
ب: دنيا طلبانى كه قدرت مال اندوزى ندارند. اين گروه خود به دو دسته
تقسيم مىشوند: