الف - اگر براي استفاده در كسب و كار خريده باشد، بايد خمس آن را بپردازد.

ب - اگر براي استفاده خانوادگي و برآوردن نياز زندگي خريده باشد، خمس آن واجب نيست .

ج - اگر براي هر دو باشد، هركدام بيشتر است ملاك مي‌باشد، و چنانچه تقريبا مساوي باشند، نصف آن را جزو سرمايه حساب كند و خمس آن را بدهد.

مساله 1657- كسي كه مقداري از درآمد خود را بتدريج براي تعمير مغازه يا آباد كردن زمين موات يا احداث باغ مصرف نموده، بايد در آخر سال خمس آن را بپردازد، و اگر اصل زمين آباد شده هم افزايش قيمت پيدا كرده، بايد آخرسال خمس آن را بدهد. ولي اگر قصد فروش زمين را ندارد و مي‌خواهد آن را داشته باشد، چنانچه يك بار خمس آن رابدهد در سالهاي بعد تا زماني كه آن را نفروخته خمس واجب نمي شود.

مساله 1658- اگر درخت بيد و چنار و مانند اينها را بكارد و خمس نهال را داده باشد، سالي كه موقع فروش آنهاست - اگرچه آنها را نفروشد - بايد خمس آنها را پس از مخارج ساليانه پرداخت كند، ولي اگر مثلا از شاخه هاي آنها كه معمولا هر سال بريده مي‌شوند سودي ببرد و به تنهايي يا با سودهاي ديگر كسب از مخارج ساليانه اش زياد بيايد، درآخر هرسال بايد خمس آن را بدهد.

مساله 1659- اگر بچه نابالغ سرمايه اي داشته باشد كه از آن سودي به دست مي‌آيد، بنابراحتياط واجب بعد از آنكه بالغ شد بايد خمس آن را بپردازد.

مساله 1660- كسي كه به لحاظ شان عرفي و يا براي صحت و سلامتي خود - نه براي به دست آوردن سود و منفعت - به مقداري سرمايه احتياج داشته باشد، ظاهرا آن سرمايه جزو مخارج او محسوب مي‌شود و خمس ندارد.

خمس خانه و اثاثيه :

مساله 1661- هرگاه از درآمد سال چيزي مانند خانه يا ماشين سواري يا فرش و يا ساير وسايل زندگي در بين سال تهيه كند و يا بخرد و در سالهاي بعد آن را بفروشد، بنابراحتياط واجب خمس قيمت اصل آن را فورا بدهد، هرچندبخواهد پول آن را بابت خانه ديگري كه نياز دارد صرف نمايد. ولي اگر از فروش آن سودي به دست آورد، آن سود ازدرآمد سال فروش مي‌باشد و خمس ندارد، مگر اينكه از مخارج ساليانه زياد بيايد. و اگر خانه را در سالهاي بعدنفروشد بلكه با خانه ديگري كه مورد نياز است مبادله نمايد خمس بر او واجب نمي شود.