اختلاف داشته باشند - مثل آنكه يكي بگويد ماه بلند بوده و ديگري بگويد بلند نبوده - به گفته آنان ماه ثابت مي‌شود.

3 - عده اي كه از گفته آنان يقين يا اطمينان پيدا مي‌شود بگويند ماه را ديده ايم، همچنين است هر چيزي كه به واسطه آن يقين يا اطمينان پيدا مي‌شود.

4 - سي روز از آغاز ماه شعبان بگذرد كه به واسطه آن اول ماه رمضان ثابت مي‌شود، و سي روز از اول ماه رمضان بگذردكه به واسطه آن اول ماه شوال (عيد فطر) ثابت مي‌شود.

5 - حاكم شرع جامع الشرايط حكم كند كه اول ماه است .

مساله 1599- اگر حاكم شرع جامع الشرايط حكم كند كه اول ماه است، كسي هم كه از او تقليد نمي كند بايد به حكم او عمل نمايد، ولي كسي كه مي‌داند حاكم شرع اشتباه كرده يا او را جامع الشرايط نمي داند نمي تواند به حكم او عمل كند.

مساله 1600- اول ماه با پيشگويي منجمين ثابت نمي شود، ولي اگر انسان از گفته آنان يقين يا اطمينان پيدا كند بايد به آن عمل نمايد.

مساله 1601- بلند بودن ماه يا دير غروب كردن آن دليل بر اينكه شب پيش، شب اول ماه بوده نيست .

مساله 1602- اگر اول ماه رمضان براي كسي ثابت نشود و روزه نگيرد، چنانچه دو مرد عادل بگويند شب پيش ماه راديده ايم بايد روزه آن روز را قضا كند، و اگر در همان روز باشد، بقيه روز هم از كارهايي كه روزه را باطل مي‌كندبپرهيزد.

مساله 1603- روزي را كه انسان نمي داند "آخر رمضان" است يا "اول شوال" بايد روزه بگيرد، [1] ولي اگر پيش از مغرب بفهمد اول شوال بوده يا دو مرد عادل شهادت دهند بايد افطار نمايد.

مساله 1604- در هواي صاف اگر بيشتر مردم در صدد ديدن ماه بوده اند و با اين حال ماه را نديده باشند و فقط دو مردعادل به آن شهادت دهند - چون در معرض اشتباه مي‌باشند - اعتبار شهادت آنان محل اشكال است .

مساله 1605- شهادت دو مرد عادل بايد از روي حس و ديدن باشد، پس اگر از روي حدس و يا قواعد علمي شهادت دهند اعتباري ندارد.

مساله 1606- اگر در شهري اول ماه ثابت شود براي مردم شهرهاي ديگر فايده ندارد، مگر آنكه فاصله آنها كم باشد، ياانسان بداند كه افق آنها يكي است، و يا بداند در آن شهري كه ماه ديده شده آفتاب زودتر از شهر خودش غروب مي‌كند.

---