كسي كه شخص ديوانه اي را كشته پرسش نمودم . حضرت فرمود:

"اگر ديوانه به وي حمله نموده و او از خود دفاع كرده است، چيزي از قبيل مجازات و ديه بر وي نيست، اما از بيت المال مسلمانان ديه آن ديوانه به وارثش پرداخت مي‌شود."[1]

9 - ابي الورد مي‌گويد: به امام صادق (ع) و يا امام باقر(ع) عرض كردم : خداوند شما را به كارهاي شايسته موفق بدارد، شخص ديوانه اي با شمشير به كسي هجوم برده و ضربه اي به او وارد آورده و آن شخص شمشير را از او گرفته و وي را كشته است، در اين باره چگونه بايد عمل شود؟ حضرت فرمود:

"به نظرمن به خاطر اين كار نبايد كشته شود و ديه هم به عهده او نيست، ديه او به عهده امام است و خون او به هدر نمي رود."[2]

10 - ابي عبيده گويد: از امام باقر(ع) درباره كوري كه چشم شخص بينايي را كور كرده است پرسيدم . حضرت فرمود:

"كارهاي عمدي كور همانند كارهاي خطايي محسوب مي‌شود. در اين مورد ديه [كور كردن چشم ] بايد از مال او پرداخت شود; و اگر مال و ثروتي نداشت، ديه بر عهده امام است و هيچ گاه حق شخص مسلمان باطل و ضايع نخواهد شد."[3]

نمونه هايي از موارد دريافت ديه توسط امام

11 - در روايت صحيحه اي از ابي ولاد حناط آمده است كه گفت : از امام صادق (ع) درباره شخص مسلماني كه شخص مسلمان ديگري را[ به عمد]كشته و براي مقتول، اوليايي از مسلمانان جز اولياء و اقوام وي از اهل ذمه وجود ندارد پرسش كردم . حضرت فرمود:

"بر امام است كه دين اسلام را به اقوام و خويشان وي عرضه كند، هر يك از آنان كه اسلام را پذيرفت ولي اوست و قاتل تحويل وي مي‌گردد، اگر خواست او را مي‌كشد و اگر خواست مي‌بخشد واگر خواست از او ديه دريافت مي‌دارد، و اگر هيچ يك از آنان اسلام را نپذيرفتند امام ولي امر اوست، اگر خواست او را مي‌كشد و اگر خواست از او ديه گرفته و به بيت المال واريز مي‌كند; بدان جهت كه جنايت

---