آنچه در فصل سابق گفته شد مربوط به پاكيزگي جسم از انواع آلودگي ها و نجاست ها بود. در اين فصل به بيان اموري مي‌پردازيم كه نوعي عبادت بوده و باعث پاكيزگي جان و روح انسان مي‌شود. اين امور عبارتند از:

1 - وضو; 2 - غسل ; 3 - تيمم .

برخي از امور ياد شده گرچه داراي فايده بهداشتي نيز مي‌باشند، ولي اثر بارز و روشن آنها نشان دادن حالت عبوديت و بندگي و نزديكي به خداوند متعال است، و به همين لحاظ حتما بايستي آنها را به قصد تقرب به او انجام داد، و اگر براي خودنمايي يا انگيزه اي غير از اطاعت فرمان پروردگار عالم باشد باطل است .

در حديثي كه فضل بن شاذان از حضرت رضا(ع) نقل نموده آمده است : "دستور به وضو و ابتداي به آن بدين جهت داده شده كه بنده در پيشگاه خداوند جبار هنگام مناجات با او پاك بوده و مطيع فرامين او باشد و از هر گونه نجاست و پليدي طاهر باشد; به علاوه آن كه هر گونه كسالت و چرت زدن از او برطرف شده، و با قلبي پاك و پاكيزه در محضر خداي جبار قرار گيرد."[1]

خداوند متعال در سوره مائده پس از فرمان به وضو و غسل و تيمم و نحوه انجام آنها مي‌فرمايد: (ما يريد الله ليجعل عليكم من حرج ولكن يريد ليطهركم )[2] يعني : "خداوند نمي خواهد شما را در تنگنا قراردهد بلكه مي‌خواهد شما را پاك سازد."

اين پاكيزگي ظاهري همراه با پاكي از آلودگي هاي روحي و قلبي نتايج فراواني را در بر خواهد داشت ; كه در اينجا به گوشه هايي از آن اشاره مي‌شود:

---