نام کتاب : درسهايي از نهج البلاغه نویسنده : منتظري، حسينعلي جلد : 1 صفحه : 537
در عبارت "و تمام نبوته" ممكن است ضمير "نبوته" به خدا برگردد، يعني
خدا پيامبري را فرستاد كه جريان پيامبري تمام شود، و ممكن است ضمير "نبوته" به
پيامبراكرم 6 برگردد، يعني نبوت پيامبر6 را به اتمام برساند، ولي به قرينه كلمه
"عدته" كه ضمير آن به خدا برمي گشت ظاهرا اين ضمير هم به خدا برگردد.
در رواياتي رسيده است كه مثل نبوت مثل يك ساختمان مجهز و مهيايي است
كه به وسيله خاتم الانبياء6 اين ساختمان كامل شده است، و از كلمه خاتم الانبياء
استفاده ميشود كه پيامبري به وسيله پيامبراكرم 6 به اتمام رسيده است ; چون
"خاتم" به معناي چيزي است كه به وسيله آن كار ختم ميشود و به اتمام ميرسد.
يادآوري ميشود كه "خاتم" به كسره و فتحه خوانده شده، اگر به كسره باشد وزن
اسم فاعل است، يعني ختم كننده ; و اگر به فتحه باشد وزن فاعل است، يعني
چيزي كه با آن ختم ميشود; و اين كه به مهر "خاتم" ميگويند براي اين است كه
به وسيله مهر نامه ها را تمام ميكنند، و در قديم و بين عرب سنت مهر زدن در آخر
نامه ها معمول بوده است، و نام خود را بر انگشتر حك ميكرده اند مبادا گم شود،
بالاخره با انگشتر كار مهر را انجام ميدادند; پيامبراكرم 6 به هر دو معني
"خاتم الانبياء" ميباشند، هم ختم كننده پيامبري است و هم كسي است كه به وسيله
او پيامبري ختم ميشود; فرقه ضاله بهائيت كه منكر خاتميت پيامبراكرم 6
شده اند، برخلاف لغت عرب خاتم را كه در قرآن بر پيامبر تطبيق نموده، به معناي
زينت گرفته و گفته اند: پيامبر اسلام همچون انگشتر زينت پيامبران بوده نه آخرين
آنان، در صورتي كه از واضحات است كه "خاتم" از "ختم" يعني پايان چيز ميباشد
و به انگشتر هم كه خاتم ميگويند نه به معناي زينت بلكه به معناي لغوي آن است .
"مأخوذا علي النبيين ميثاقه"
(در حالي كه از همه پيامبران پيمان اين پيغمبر گرفته شده است .)
يعني از پيامبران سابق پيمان گرفته شده كه اين پيامبر را به مردم معرفي كنند و
نام کتاب : درسهايي از نهج البلاغه نویسنده : منتظري، حسينعلي جلد : 1 صفحه : 537