نام کتاب : درسهايي از نهج البلاغه نویسنده : منتظري، حسينعلي جلد : 1 صفحه : 247
از روي عبارت با نكات عبارتي كه دارد بيان ميكنم . خلاصه آن چيزي كه حضرت
ميفرمايد اين است : خداوند جو و فضاي وسيعي را خلق كرد و در آن جو و فضاي
وسيع آبي را خلق كرد و اين آب روي باد قرار گرفته است . يعني در حقيقت خدا در
فضا بادي را خلق كرد و روي آن باد مايعي را كه به صورت آب بوده خلق كرده است
كه آن باد از زير فشار آورده و آب را نگاه ميدارد تا اين آب ثابت بماند، سپس باد
دومي را خلق فرمود كه اين باد آب را با فشار به هم ميزند و در نتيجه امواج زيادي
ايجاد ميشود; اين امواج به هم ميخورد، و در اثر اين برخورد كفهايي پيدا ميشود
كه در حقيقت كفها عبارت از همان ذرات آبي است كه متصاعد ميشود. ظاهر اين
عبارت اين است كه از همان كف آسمانها خلق شد، ولي از بعضي از روايات كه يكي
از آنها هم از خود حضرت علي (ع) است استفاده ميشود كه از كفها بخارهايي
متصاعد شد كه به صورت دود بود;[1] شما ميبينيد كه وقتي بخار زيادي
متصاعد شود به چشم انسان مثل دود ميماند; از اين روايت استفاده ميشود كه از
قسمت هايي از كف كه به صورت بخار درنيامده بود زمين خلق شد، و از آن بخاري
كه به صورت دود بود آسمانها خلق شد.
اگر اين فرمايش حضرت را با روايات ديگر كه يكي از آنها از خود ايشان است
جمع بندي كنيم، نتيجه اش اين ميشود كه اصل عالم ماده، آب بوده است .[2]
نظر متكلمين و فلاسفه درباره ماده اوليه
متكلمين ميگفتند ما به ظاهر كلمات حضرت نظر ميكنيم بدون آن كه تصرفي
[1] تفسير منسوب به امام عسگري، ص 144; و منهاج البراعة، ج 1، ص 398
[2] ظاهر آيه 7 سوره هود (و كان عرشه علي الماء ...) نيز همين است، زيرا عرش خداوند كنايه از قدرت و مصدر امور اوست . در حقيقت آغاز اظهار قدرت خداوند در تكوين و تشكيل عالم ماده از آب بوده است . و مقصود از آب چنانچه حضرت استاد مدظله احتمال داده اند ماده مذابي است كه مايع ميباشد.
نام کتاب : درسهايي از نهج البلاغه نویسنده : منتظري، حسينعلي جلد : 1 صفحه : 247