اقسام احكام‌

بر پنج قسم تقسيم مى‌شود:

1 واجب‌ آن حكمى است كه بايد حتما آن را انجا م داد و ترك آن گناه است مانند نماز خواندن در سن تكليف.

(نشانه‌هاى تكليف و بلوغ يكى از سه چيز است):

1- روييدن موى درشت زير شكم بالاى عورت.

2- بيرون آمدن منى.

3- تمام شدن 15 سال قمرى در مرد و تمام شدن 9 سال قمرى در زن.

امام (مسئله 2252)

گلپايگانى (مسئله 2260)

2 مستحب‌ و آن كارى است كه انجام دادن آن پسنديده و بهتر استو موجب رضاى خدا و صلاح خود انسان و موجب ثواب آخرتى است مانند سلام كردن.

3 حرام‌ آن گناه و موجب عذاب آخرتى و گرفتارى مى‌شود مانند: دورغ گفتن.

4 مكروه‌ و آن كارى است كه ترك آن بهتر است و بجا آوردن آن عذاب آخرتى ندارد مانند: نماز خواندن در مكانى كه عكس باشد.

5 مباح‌ و آن كارى است كه انجام دادن و ترك آن از نظر دينى مساوى باشد و بستگى به ميل و اراده انسان دارد. مانند: خوردن و آشاميدن چيزهاى حلال.

نظر مجتهد بر چند قسم تقسيم مى‌شود

حكم‌ آن است كه مجتهد در موضوع مشخصى و معينى نظر دهد كه واجب است يا حرام. (مانند: حكم باينكه فردا اول شوّال و روز عيد فطر است).

فتوا آن است حكم را بطور كلى بيان كند. (مثل: اينكه حكم كند كسى كه روزه واجب دارد روزه مستحبى او باطل است).

احتياط واجب‌ آن است كه پيش يا بعد از احتياط فتوا نباشد. مانند: (احتياط آن است كه تسبيحات اربعه را سه مرتبه بگويند كه مقلد بايد به اين احتياط كه احتياط واجبش مى‌گويند عمل نمايد و سه مرتبه بگويد و يا به فتواى مجتهدى كه علم او از مجتهد اعلم كمتر است و از مجتهدهاى ديگر محل تامّل يا محل اشكال است).