بيافريد و باز به سوى او بر مى‌گرديد و شما كه اعمال زشت خود را پنهان مى‌داشتيد براى اين نبود كه گوش و چشمهاى شما و پوست بدنهاتان امروز شهادت ندهند و ليكن گناه را پنهان مى‌كرديد به گمانتان كه اكثر اعمال زشتى كه پنهان مى‌كنيد از خدا هم پنهان است و بر آن آگاه نيست ولى همان گمان باطل شما در باره خدا موجب هلاكت شما گرديد و امروز هم از زيانكاران شديد.

آنچه از آيات بالا به وضوح فهميده مى‌شود به شرح زير است:

1- در روز جزا، گوش، پوست، چشم و ساير اعضاء بر گناهكارى مجرمان شهادت مى‌دهند.

2- مجرمان از شهادت اعضاء به شگفت مى‌افتند و مى‌گويند چرا عليه ما شهادت داديد (با اينكه عمرى شما از من بوديد و من از شما بودم).

3- اعضاء گويند نه تنها ما ناطقيم بلكه خداوند همه چيز را ناطق و گويا آفريده. پس اگر كسى نطق آب و نطق خاك و نطق گل را نمى‌شنود به علت اين است كه اهل دل نيست و الا همه چيز گوياست‌[1] مولوى از زبان موجودات چه نيكو گفته:

ما سميعيم و بصيريم و هشيم با شما نامحرمان ما خاموشيم 4- تعجب مجرمان در قيامت نه بعلت اين است كه از شهادت‌

[1]\sُ نطق آب و نطق خاك و نطق كل‌\z هست محسوس حواس اهل دل‌\z\E