باب الرّجل يموت و لا يدرى ابنه هل حجّ أولا

(سئل ابو عبد اللَّه صلوات اللَّه عليه عن رجل مات و له ابن فلم يدر احجّ ابوه ام لا قال يحجّ عنه فان كان ابوه قد حجّ كتب لأبيه نافلة و للابن فريضة و ان لم يكن حجّ ابوه كتب لأبيه فريضة و للابن نافلة)

اين بابى است در حكم كسى كه بميرد و فرزندش نداند كه آيا پدرش حج كرده است يا نه منقولست در قوى كه [از] حضرت امام جعفر صادق صلوات اللَّه عليه سؤال نمودند از شخصى كه بميرد و او را پسرى باشد و نداند كه پدرش حج كرده است يا نه و داند كه حج بر او واجب شده بود يا اين را نيز نداند حضرت فرمودند كه حج مى‌كند يا مى‌تواند كرد پس اگر پدرش بحسب واقع حج كرده باشد به تفضّل الهى ثواب حج واجب در نامه عمل پسر نوشته مى‌شود و از جهة پدرش حج سنت نوشته مى‌شود و اگر پدرش حج نكرده باشد از جهة پدرش حج واجب نوشته مى‌شود و از جهة پسر حج سنت. و ظاهرش آنست كه نيت وجوب و ندب نمى‌كند چون علم ندارد بلكه ترديد مى‌كند به همين عنوان كه اين حج را به نيابت پدرم مى‌كنم قربة إلى اللَّه يا آن كه به نيابت پدرم مى‌كنم كه اگر حجة الاسلام بر او واجب باشد و نكرده باشد اين حجة الاسلام باشد و الا حج سنت باشد و اگر پسر مشغول الذمه بحج واجب خود باشد از جهة پدرش حج نمى‌تواند كرد اگر چه يقين داند كه حج در ذمّه پدرش هست چه جاى چنين صورت كه علم به شغل ذمّه او نداشته باشد