نام کتاب : جهاد النفس وسائل الشیعة ت افراسیابی نویسنده : شیخ حر عاملی جلد : 1 صفحه : 67
83- امام صادق 7 فرمود: كسى كه عاقل باشد دين دارد
و كسى كه دين دارد وارد بهشت خواهد شد.
84- امام موسى بن جعفر
7 فرمود: اى هشام! خداوند در كتابش عاقلان و فهميدگان را بشارت داد و
فرمود: «پس بشارت ده بندگان مرا، آنان كه سخن را مىشنوند و از نيكوترين آن پيروى
مىكنند آنان كسانى هستند كه خداوند هدايتشان فرموده و آنان خردمندانند»[1] اى هشام!
لقمان به پسرش گفت: در مقابل حقّ تواضع و فروتنى كن تا عاقلترين مردمان باشى و
همانا كسى كه در برابر حقّ زيرك باشد كم است. اى پسرم! دنيا دريايى عميق است كه
عالمى بسيار در آن غرق گشتهاند پس بايد در اين درياى ژرف كشتى تو تقواى الهى و
درون آن كشتى ايمان و بادبان آن توكّل و متصدى و متولّى آن عقل و راهنماى آن دانش
و سكّان آن شكيبايى مىباشد. اى هشام! هر چيزى راهنمايى دارد و راهنماى عقل تفكّر
است و رهنماى تفكّر سكوت است و هر چيزى مركبى دارد و مركب عقل تواضع و فروتنى است
و براى نادانيت همين بس كه بر چيزى سوار شوى كه از سوار شدن بر آن نهىشدهاى- تا
آنجا كه فرمود: اى هشام! خداوند بر مردمان دو حجّت دارد يكى حجّت ظاهرى و ديگرى
حجّت باطنى امّا حجّت ظاهرى همان رسولان و پيامبران هستند و اما حجّت باطنى عقلهاى
مردمان است- تا آنجا كه فرمود:- اى هشام! چگونه عمل تو در نزد پروردگارت پاك
مىگردد در حالى كه تو قلبت را از [اجراى] امر پروردگارت باز داشتهاى و پيرو
هوايت كه بر عقلت چيره گشته است گرديدهاى. اى هشام! همانا خردمند به اندك از دنيا
كه همراه با حكمت باشد خوشنود مىگردد و به اندك از حكمت كه همراه با دنيا باشد
خوشنود نمىگردد پس به همين خاطر تجارت آنان سودمند است. همانا خردمندان زيادىهاى
دنيا را ترك گفتهاند تا چه رسد به گناهان و ترك دنيا ناشى از فضل و برترى است و
ترك گناهان واجب است.
اى هشام! همانا شخص خردمند
به دنيا و اهلش مىنگرد پس در مىيابد كه جز با تحمّل سختى به دنيا نمىتوان رسيد
و به آخرت مىنگرد باز مىبيند كه جز با تحمّل سختى به آن نمىتوان رسيد پس از بين
اين دو آن را كه باقىتر و ماندگارتر است با مشقّت طلب مىكند.
85- امير المؤمنين 7 فرمود: عقل پوششى پوشاننده است و شايستگى زيبايىاى آشكار است