[كتب عليكم الصيام كما كتب على الذين من قبلكم لعلكم تتقون‌][1].

اى اهل ايمان! روزه بر شما مقرر و لازم شده، همان گونه كه بر پيشينيان شما مقرر و لازم شد، تا پرهيزكار شويد.

و درباره هر دو عبادت مى‌فرمايد:

[يا أيها الذين آمنوا استعينوا بالصبر و الصلاة][2].

اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! از صبر و نماز [در همه امور زندگى‌] يارى جوييد.

در اين مرحله از عبوديت آن چيزى كه نصيب انسان مى‌شود اين است كه خواهش‌ها و تمايلات نفسانى انسان مسخر وى مى‌گردد. به عبارت ديگر اولين اثر عبوديت، ربوبيت و ولايت بر نفس اماره است و در اثر اين تسلط، صفا و روشنايى و روشن‌بينى نيز پيدا مى‌شود.

مرحله دوم: تسلط و ولايت بر انديشه‌هاى پراكنده، يعنى تسلط بر نيروى متخيله است. اين قوه در اختيار ما نيست، بلكه ما در اختيار اين قوه عجيب هستيم، ولهذا هرچه بخواهيم ذهن خود را در يك موضوع معين متمركز كنيم كه متوجه چيز ديگر نشود براى ما ميسر نيست، بى‌اختيار قوه خيال ما را به اين سو و آن سو مى‌كشاند. مثلا هرچه مى‌خواهيم در نماز حضور قلب داشته باشيم، يعنى هرچه مى‌خواهيم اين شاگرد را بر سر كلاس نماز حاضر نگه داريم نمى‌توانيم، يك وقت متوجه مى‌شويم كه نماز به پايان رسيده و اين شاگرد در سراسر اين مدت غايب بوده.

[1] -بقره( 2): 183.

[2] -بقره( 2): 153.