پيش نظر دارند، آنچه را بايد بشنوند، به گوش دل مى‌شنوند، چون آنان را ببينى گويى لب بسته و پژمرده حالت‌اند، درونشان از غم عشق دوست مجروح است، دل‌هاشان محزون و بدن‌هاشان لاغر است و ديده آنان گريان، در امور دنيوى چنان سبكبالند كه احتياج به همراه و كمك ندارند، از دنيا به مواد لازم قناعت كرده و از لباس به پوشاكى كهنه و ساده، سكونتشان در محلات خراب و بى‌اهل است، از منازل دنيايى درگريزند و تنهايى را از معاشرت با مردم كه باعث قطع رابطه انسان با حقند گريزانند.

شب را به كاردهاى بيدارى مى‌كشند و اعضاى شب را به خنجر رنج در عبادت جدا مى‌كنند، اندرونشان از تهجد در درازى شب مجروح است، از بى‌خوابى سرشان گردآلود است، با كوشش و زارى در پيوندند و به هنگام انتقال از دنيا به آخرت تند روند[1].

عارف كيست؟

از عارف بيدار و عاشق دلداه‌اى پرسيدند: عارف كيست و حال او چيست؟

گفت: عارف مردى باشد از ايشان و جدا از ايشان و هر ساعت خاشع‌تر بود؛ زيرا به هر ساعت نزديك‌تر بود و نيز عارف لازم يك حال نبود كه از عالم غيب هر ساعت حالتى ديگر بر وى فرود آيد تا صاحب حالات بود نه صاحب حالت و نيز ادب عارف برتر از همه ادب‌ها بود؛ زيرا كه او را معرفت مؤدب است و معرفت بر سه بود: يكى معرفت توحيد و اين معرفت عامه مؤمنان است، دوم معرفت حجج و بيان و اين قسم معرفت حكما و علماست، سيم معرفت صفات وحدانيت و اين‌

[1] -نامه دانشوران: 9/ 49.