گفتار نخست مفهوم ادب و ادبيات- منشأ روانى ادبيات- هدف ادبيات- كيفيت تطور ادبيات- انواع ادبيات‌

قسمت اول مفهوم ادب و ادبيات:

ادب در لغت عربى بمعنى ظرافت و زيبايى است و به ادب نفسى و ادب درسى تقسيم ميشود اما در زبان ما ادب بر رفتار و گفتار نيك اطلاق ميگردد و مجموعه مقررات عرفى هرعمل را به صيغه جمع، آداب مى‌خوانيم و بر آثار زيبايى از سخن كه بصورت گفته يا نوشته درآمده باشد عنوان ادبيات اطلاق مى‌كنيم.

حرف ياء مشدد در ادبيات، ادات نسبت عربى است و «الف و تاء» آن، علامت جمع مؤنث در زبان تازى است كه در پارسى از آن افاده معنى مجموعى مى‌شود چنانكه مى‌گوييم: حيوانات و نباتات و مجموعه آنها را اراده مى‌كنيم. استعمال «الف و تاء» در معنى مجموعى، ساخته فلاسفه اسلامى است و آنان اين عرف را از سريانيان گرفته‌اند و در واقع جمع بستن به الف و تاء براى باز نمودن مجموعه‌ها نتيجه‌اى از ترجمه‌هاى كتب فلسفى سريانى است كه بنياد اطلاعات مسلمانان از حكمت افلاطونى و حكمت مشائى مى‌باشد.

بهرحال در زبان ما مفهومى برابر باserttel seIIeB وerutar ?ettil در زبان فرانسه دارد.serttel -seIIeB ، پرورده‌ها و تراويده‌هاى فكرى است بويژه نسبت بآنچه مربوط بصناعت سخن گفتن و نوشتن باشد وerutar ?ettiI مجموعه آثار ادبى يك ملت يا يك قرن يا يك دوره است. ادباى عرب، بجاى ادبيات لفظ ادب و گاهى لفظ آداب مى‌گذارند لكن با اشاراتى كه رفت بخوبى معلوم ميشود كه واژه ادبيات بهتر مى‌تواند از عهده اداى اين مفهوم برآيد و معنى مجموعى را كه درesrttel -selleB وerutar ?ettil مندرج است نيكو ادا كند.

در حقيقت، ادب از «دوپى» بمعنى نوشتن ريشه گرفته و اصل آن «اكدى» است و دبير و دبيرستان و دبستان هم در فارسى از اين ريشه آمده و كتاب در زبان عربى هم از همين اصل منشأ گرفته است. در زبانهاى اروپايى نيز درerttel وerutar ?ettil معنى نوشتن نهفتن است از اينروى بايد گفت سخنان زيبا از زمانى شايسته اينگونه عناوين شده كه‌