حكايت (2) [شنيدم كه خسرو به شيرويه گفت ....]

[1] مستكبران: مستكبران كسانيكه از فرمان حق سر باز مى‌زنند. مستكبر اصطلاح قرآنى است و شيطان بدين صفت در قرآن مجيد موصوف شده است ... در مصراع دوم شيخ اجل مستكبر را شناسانده است و آن‌كسى است كه از خداوند دادگر نترسد. نظير مصراع دوم از امثال عرب« من لم يخف اللّه فخفه».

[2] پيش‌بين: شخص پيش‌بين و عاقبت‌بين در اين سخن غور و تأمل ميكند. در نسخه شوريده چنين ضبط شده است: بزرگان رسند اين سخن را به غور.

[3] - خسرو: مراد خسرو پرويز ساسانى است: شيرويه اسم مركب از شيروادات« ويه» لقب قباد دوم فرزند خسرو پرويز است- چشم به خفتن درآمدن، كنايه است از چشم بر هم نهادن بر اثر مرگ.

[4] نيت كنى: تصميمى كه اتخاذ كنى.

[5] نپيچند پاى: مراد از پيچيدن پاى در اينجا منصرف شدن از ورود يا اقامت در مملكت است. در اين بيت، صنعت« تناسب» بكار رفته، چه بى‌تكلفى، الفاظ« سر و دست و پاى و راى» در بيت مندرج است. بيت، ناظر، به حديثى هست كه برحسب آن هفت امر لازمه جلب مهاجر و حفظ جمعيت در كشور است و نخستين آن شروط، وجود پادشاهى است عادل.

[6] سمر: مشهور- افسانه.