حكايت (10) [بتى ديدم از عاج در سومنات ....]

[1] قصه برداشتن: حكايت حال گفتن است.

[2] اين دو: زبان و گوش، پرده‌داران و دربانان خبرگزارانند.

[3] - نوباوه: ميوه نورسيده- هر چيز تازه كه پسند طبع باشد، از ريشه سانسكريت به معنى نوظهور. در بعضى نسخه‌ها« به تحفه ثمر هم ز بستان شاه» ضبط شده است.

[4] سومنات: معبد ماه در هندوستان كه سلطان محمود از فتح آن شهرتى تمام يافت و ثروتى بيكران از آن بدست آورد.« سوم» در زبان هندى ماه است.

[5] مرصع:( اسم مفعول از ترصيع): جواهرنشان.

[6] جاهليت: دوره پيش از اسلام كه عرب دچار نادانى بود و جز قتل و غارت و فرزند- كشى و قمار، كارى نميدانست و تعصبات ناشى از جهل بر آنان حكومت ميكرد.

[7] منات: يكى از بتان معروف عرب( ر ك: اعلام قرآن مقاله منات).

[8] تمثالگر: مجسمه‌ساز. تمثال: صورت و مجسمه. جمع آن، تماثيل.

[9] رايان: پادشاهان قديم هند بوده‌اند كه گاهى بر حدود چين هم تسلط مييافتند.

لفظ را جه مأخوذ از راى و مصغر آنست.

[10] چگل: ناحيه‌يى كه از طرف شرق و جنوب به خلخ، از مغرب به تخن، از شمال به ناحيه قرقيز محدود است. شهرهاى آن ترك‌نشين و اهالى آن شجاع و زيبارويند. مراد بيت اينستكه پادشاهان چين و چگل، از اين بت سنگى وفا طمع دارند، چنانكه سعدى از نازنينان سنگدل وفا توقع ميكند.