قسمت چهارم مختصرى درباره شروح و ترجمه‌هايى كه بر بوستان شيخ نوشته شده است‌

چون بوستان شيخ، مدتها در ايران و تركيه و هند، از كتابهاى درسى بشمار مى‌آمده است، به تركى و فارسى بر آن شرحها نوشته‌اند. چنانكه سرورى (مصطفى بن شعيان متوفى بسال نهصد و شصت و نه هجرى قمرى) و شمعى (متوفى حدود سال هزار هجرى قمرى) و سودى (درگذشته در هزار هجرى قمرى) و هوايى پرسوى (متوفى در هزار و هفده هجرى قمرى) بوستان را به تركى شرح كرده‌اند و يكچند بهار، صاحب «بهار عجم» شرح فارسى بر بوستان نگاشته و بيشتر درباره نكات دستورى آن بسطى داده و آنرا بهار بوستان نام نهاده است.

اين شرح چندين بار به طبع رسيده و طبع چهارم آن در شهر لكنهو انجام پذيرفته است، شرحى هم رياضعلى و قادر على به فارسى بر بوستان دارند. دو تن از استادان بزرگ ادب ايران، يعنى ذكاء الملك محمد على فروغى و عبد العظيم قريب گرگانى كه روانشان در اعلى عليين با رضوان الهى قرين باد، كتاب بوستان را جدا از كليات شيخ با مقدمه و تصحيح و حواشى و شرح لغات به حليه طبع آراسته‌اند و مدتها دانش‌آموزان و دانشجويان از آنها مستفيض شده‌اند.

عمده‌ترين ترجمه‌هاى بوستان:

بوستان به زبانهاى مختلف ترجمه شده كه عمده آنها بدين قرار است:

1- ترجمه منظوم به تركى از سعد الدين مسعود بن عمر تفتازانى (712- 791 يا 793- 795 هجرى قمرى با ترجمه آلمانى توسط ك- ه- گراف- طبع 1850).