responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : شرح بوستان نویسنده : خزائلى، محمد    جلد : 1  صفحه : 202

جهانسوز را كشته بهتر چراغ‌

يكى به، در آتش كه خلقى به داغ‌

هر آنكس كه بر دزد رحمت كند

به بازوى خود كاروان مى‌زند.

جفاپيشگان را بده سر به باد

ستم بر ستم‌پيشه عدلست و داد

حكايت (26) [شنيدم كه مردى غم خانه خورد ....]

شنيدم كه مردى غم خانه خورد،

كه زنبور بر سقف او لانه كرد

زنش گفت از اينان چه خواهى؟ مكن،

كه مسكين پريشان شود از وطن‌

بشد مرد دانا پس كار خويش‌

گرفتند يك روز زن را به نيش‌

زن بيخرد بر در و بام و كوى،

همى كرد فرياد و ميگفت شوى:

مكن روى بر مردم اى زن ترش،

تو گفتى: كه زنبور مسكين مكش‌

كسى با بدان نيكوى چون كند،

بدان را[1] تحمل بدافزون كند

چو اندر[2] سرى بينى آزار خلق،

به شمشير تيزش بيازار حلق‌

سگ آخر كه باشد كه خوانش نهند!

بفرماى تا استخوانش دهند

چه نيكو زده است اين مثل پير ده:

ستور[3] لگدزن، گرانبار به‌

اگر نيكمردى‌[4] نمايد عسس،

نيارد به شب خفتن از دزد كس‌

نى و نيزه در حلقه كارزار،

بقيمتتر از نيشكر صد هزار

نه هركس سزاوار باشد به مال:

يكى مال خواهد يكى گوشمال‌

چو گربه‌نوازى، كبوتر برد

چو[5] فربه كنى گرگ، يوسف درد

بنايى كه محكم ندارد اساس،

بلندش مكن ور كنى، زو هراس‌[6]


[1] بدان را تحمل بدافزون كند: بردبارى در مقابل بدان مايه جسارت آنان و افزودن بدكارى آنان خواهد شد. نظير از متنبى« ان انت اكرمت اللئيم تمردا».

[2] چو اندر سرى ...: در اين بيت ميان« خلق» و« حلق» جناس خط رعايت شده است.

[3] - ستور: در متن« على يف»« كه اسب» ضبط شده.

[4] اگر نيك‌مردى نمايد عسس: اگر عسس( پاسبان شبگرد) از خود نيكى و نيكمردى نشان دهد دزدان جسور ميشوند و مردم از بيم آنان قدرت خفتن ندارند. عسس در عربى جمع است و مفرد آن« عاس با تشديد سين» است، در عربى مفرد آن كمتر به كار ميرود و در فارسى عسس در معنى مفرد مى‌آيد.

[5] چو فربه كنى گرگ يوسف درد: اشاره دارد به داستان گرگ و يوسف كه در آيه 17 از سوره يوسف آمده است.

[6] هراس: فعل امر از مصدر هراسيدن.

نام کتاب : شرح بوستان نویسنده : خزائلى، محمد    جلد : 1  صفحه : 202
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست