responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : شرح بوستان نویسنده : خزائلى، محمد    جلد : 1  صفحه : 167

برآشفت عابد: كه خاموش باش،

تو مرد زبان نيستى‌[1]، گوش باش‌

اگر راست بود آنچه پنداشتم،

ز خلق آبرويش نگه داشتم‌

و گر شوخ چشمى و سالوس‌[2] كرد،

الا تا نپندارى افسوس كرد[3]

كه خود را نگه داشتم آبروى،

ز دست چنان گربزى ياوه‌گوى‌[4]

بد و نيك را بذل كن سيم و زر،

كه اين كسب خيرست، و آن دفع شر

خنك آنكه در صحبت عاقلان،

بياموزد اخلاق صاحبدلان‌

گرت عقل و رايست و تدبير هوش،

به عزت كنى پند سعدى به گوش،

كه اغلب درين شيوه دارد مقال،

نه در چشم و زلف و بناگوش و خال‌

حكايت (4) [يكى رفت و دينار ازو صد هزار ....]

يكى رفت و دينار ازو صد هزار،

خلف برد[5] صاحبدلى هوشيار

نه چون ممسكان دست بر زر گرفت‌

چو آزادگان دست ازو برگرفت‌

ز درويش، خالى نبودى درش‌

مسافر به مهمانسراى اندرش‌

دل خويش و بيگانه خرسند كرد،

نه همچون پدر سيم و زر بند كرد

ملامت كنى گفتش: اى باد دست‌[6]،

به يكره پريشان مكن هرچه هست‌


[1] تو مرد زبان نيستى: در متن تصحيح‌شده على يف« تو مرد سخن نيستى» ضبط شده است.

[2] سالوس: معرب چاپلوس است بمعنى مردم متملق، در معنى تملق هم بكار رفته، چنانكه در اين موضع چنين است: گرچه سلس بفتح اول و كسر ثانى در عربى معنى لين و نرم آمده و سالس هم در معنى رام و منقاد بكار رفته، اما سالوس از اين ريشه نيست.

[3] - افسوس كرد: مصدر مرخم است بمعنى مسخره كردن و كار بيهوده كردن، مراد اينست كه در نظر داشته باش بخششى كه من به اين گدا كردم، عمل بيهوده نپندارى.« افسوس كرد» مفعول است براى نپندارى.

[4] اين بيت و بيت پيشين در متن اصلى على يف ضبط نشده، ليكن در حاشيه آن ذكر شده است.

[5] خلف برد: يعنى صد هزار دينار ارث شخص ممسك به فرزند خلف صالحش رسيد كه صاحبدل و هوشيار بود.« دينار» مفعول است براى فعل برد و« خلف» فاعل فعل است و صاحبدل و هوشيار، صفت است براى خلف. بواسطه ضرورت شعر، فعل ميان موصوف و صفت واقع شده است.

[6] باد دست: دست بر باد- اسر افكار.

نام کتاب : شرح بوستان نویسنده : خزائلى، محمد    جلد : 1  صفحه : 167
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست