حكايت (13) [شبى دود خلق آتشى برفروخت ....]

[1] هست: در اينجا فعل تام است و مسند اليه آن به قرينه حذف شده. ترا هست- مكنت و ثروت براى تو حاصل است.« را» در« ترا» ادات اختصاص است.

[2] بط: مرغابى، اصل آن با تشديد طاء است.

[3] - نگه كردن عالم اندر سفيه: مفعول مطلق است براى بيان نوع.

[4] غريق: غرق شده جمع آن« غرقى» با الف مقصور است.

[5] نخواهد كه بيند ...: اشاره دارد به قسمى از صفاتى كه حضرت على براى مؤمنان برشمرده است« يحب لاخيه ما يحب لنفسه و يكره له ما يكره لها».

[6] نه بر عضو خويش: در بعضى نسخه‌ها« كه بر عضو خويش» يعنى خردمند همچنانكه زخم را بر عضو خويش نمى‌پسندد، ديدن زخم بر عضو ديگران هم براى او قابل تحمل نيست.

[7] منغص:( اسم مفعول): تيره و ناگوار.

[8] سست: صفت است براى بيمار.

[9] به زندان درش ...: در مصراع« در» حرف اضافه تأكيدى است و« ش» ضمير مضاف اليه است براى« دوستان» كسى كه دوستانش در زندان باشند.

[10] دود خلق: خضرت شيخ، حريق بغداد را ناشى از رسم ستمگرى مى‌داند كه در بغداد معمول بوده و دود آه ستمديدگان موجب آن حريق شده است.

[11] - بغداد: در بغداد دار الخلافه عباسيان در دوره عباسى بسى ظلم و ستم بر مردم-