شرح‌

در ضرب عدد «24» در «36»، ابتداء مجموع ايندو را تحصيل نموده بعد آنرا نصف مى‌كنيم آنگاه حاصل را كه عدد «30» باشد در خودش ضرب كرده و حاصلضرب عدد «900» مى‌شود.

سپس مقدار تفاوت بين ايندو عدد را كه «12» باشد نصف نموده بعد حاصل ضرب اين نصف را در خودش كه «36» باشد از «900» تفريق مى‌كنيم.

آنگاه عدد بدست آمده را كه عدد «864» باشد حاصل ضرب «24» در عدد «36» قرار مى‌دهيم.

متن: قاعدة:

قد يسهّل الضّرب بان ينسب احد المضروبين الى اوّل اعداد مرتبة فوقه و تأخذ بتلك النّسبة من الآخر و تبسط المأخوذ من الصّحيح من جنس المنسوب إليه و للكسر بحسابه.

ترجمه:

قاعده در تسهيل ضرب‌

بسا مى‌توان عمل ضرب را تسهيل و آسان كرد باين نحو كه يكى از دو عدد مضروب و مضروب فيه را به اوّل عدد مرتبه فوقش نسبت داده و اين نسبت را محفوظ مى‌داريم سپس از عدد ديگر همين نسبت را اخذ كرده آنگاه نسبت مأخوذ را در صورتيكه صحيح باشد از جنس عدد منسوب اليه بسط مى‌دهيم و اگر عدد مكسور باشد براى كسرش بهمان حساب بايد اخذ نمود.

شرح‌ براى اينكه عمل ضرب را ساده و آسان كنيم قاعده‌اى را اهل حساب وضع كرده‌اند كه اينقاعده عام است و اختصاص باعداد خاصّى ندارد و آن اينستكه: