ترجمه:

قاعده ضرب در اعداد بين بيست و صد

اينقاعده مربوط به ضرب اعداد بين بيست و صد بوده بشرطيكه عدد عشرات آنها با هم اختلاف داشته باشد براى عملى ساختن آن مى‌بايد عدد عشرات عدد كمتر را در مجموع عدد بيشتر ضرب نموده و حاصل ضرب آحاد اقلّ در تعداد عشرات اكثر را بآن افزوده و آنگاه عدد بدست آمده را به عشرات بسط داده و بالاخره حاصلضرب آحاد در آحاد را بآن اضافه كنى.

شرح‌ اينقاعده راجعست بضرب اعدادى كه بين «20» و «100» مى‌باشند بشرطيكه عشرات آنها باهم فرق داشته باشد مانند «24» در «45» و آن اينستكه ابتداء عدد كوچكتر را در نظر مى‌گيريم و ملاحظه مى‌كنيم كه چند بار عدد «10» در آن تكرار شده است سپس تعداد تكرار را در عدد بزرگتر ضرب مى‌كنيم حاصل را حفظ مى‌نمائيم آنگاه آحاد عدد اقلّ را در تعداد تكرار عدد «10» در عدد بزرگتر ضرب مى‌كنيم حاصل آنرا بمحفوظ اوّلى اضافه نموده سپس حاصل جمع را در عدد «10» ضرب مى‌كنيم بعد حاصل ضرب آحاد در آحاد را بآن اضافه مى‌كنيم و مجموع عدد مطلوبست.

قوله: و تزيد عليه مضروب آحاد الاقلّ: ضمير در «عليه» به حاصلضرب عدد عشرات اقلّ فى مجموع الاكثر راجع است.

قوله: و تضيف اليه: ضمير در «اليه» به عدد مبسوط عود مى‌كند.

متن: مثالها:

ثلاثة و عشرون في اربعة و ثلاثين:

فزد على الثّمانية و السّتّين تسعة و أضف إلى سبعمأة و سبعين اثنا عشر.

ترجمه: مثال‌

اگر بخواهى عدد «23» را در «34» ضرب كنى بايد بر «68» عدد «9» را