ترجمه:

فصل سوّم در بيان عمل تفريق‌

دو عددى را كه مورد عمل تفريق هستند بهمان نحوى كه در عمل جمع گفتيم قرار بده و عمل را از جانب راست آغاز نما، هر عددى را از عدد محاذى خودش كسر كرده و باقى مانده را زير خط عرضى قرار بده.

شرح‌ فصل سوّم در بيان عمل تفريق است.

كيفيّت نوشتن مفروق منه «عدد بزرگتر» و مفروق «عدد كوچكتر» اينست:

ابتداء مفروق منه را در بالا نوشته و مفروق را در زير آن بنحوى كه در عمل جمع گفته شد يعنى مراتب آحاد محاذي با آحاد و عشرات محاذى با عشرات و همچنين تا آخر مراتب قرار مى‌دهيم.

كيفيّت عمل‌

اينعمل را مانند جمع و تضعيف از دو راه انجام مى‌دهند:

اوّل: از سمت راست.

دوّم: از سمت چپ.

امّا طرز اوّل: بعد از اينكه اعداد را در زير يكديگر قرار دادند بطورى كه شرح آن گذشت شروع مى‌كنند آحاد مفروق را از آحاد مفروق منه كم كردن و حاصل را در زير خطّى كه رسم كرده‌اند قرار مى‌دهند.

البتّه در اينعمل صورى پيش مى‌آيد كه مرحوم مصنّف بآن اشاره فرموده و انشاء اللّه در عبارات بعدى ذكر مى‌شوند.

قوله: فى التّفريق: يعنى كاستن عددى از عدد ديگر.

قوله: تضعهما: ضمير تثنيه به دو عدد مورد تفريق راجع است.

قوله: كما مرّ: يعنى كما مرّ فى عمل الجمع.

قوله: كلّ صورة: يعنى كلّ عدد.