متن: فاجمع الاوزان و احفظ المجتمع و اضرب ما في كلّ قدح فى كلّ واحد من الاوزان الثّلاثة و اقسم الحاصل على المحفوظ فالخارج ما فيه من النّوع المضروب‌فيه.

فتضرب الاربعة في نفسها و تقسّم كما مرّ.

ففي الرّباعى ثمانية اتساع رطل عسلا ثمّ فى الخمسة كلّ ففيه رطل و تسع خلّا ثمّ فى التّسعة كذلك ففيه رطلان ماء و الكلّ اربعة ثمّ تضرب الخمسة في نفسها و الاربعة و التّسعة و تفعل ما مرّ يكن فى الخماسى رطل و ثلاثة اتساع و نصف تسع خلّا و رطل و تسع عسلا و رطلان و نصف ماءا و الكلّ خمسة ثمّ تفعل ذلك بالتّسعة يكن فى التّساعى رطلان عسلا و رطلان و نصف خلّا و اربعة ارطال و نصف ماء و الكلّ تسعة.

ترجمه و شرح:

حلّ‌

ابتداء اوزان را باهم جمع مى‌كنيم حاصل جمع «18» مى‌شود سپس هركدام از اوزان را در خودش ضرب نموده حاصل آن را بر اين مجموع تقسيم مى‌نمائيم خارج قسمت مقدار مايع است از جنس مضروب.

سپس براى بدست آوردن مقدار مايعات ديگر در اينظرف بايد مقدار اينمايع را در مايع منظور ضرب نموده سپس حاصل ضرب را بر مجموع اوزان تقسيم كنيم خارج قسمت مقدار مايع منظور مى‌باشد.

لذا در مسئله فوق ابتداء ارقام و اوزان سه‌گانه را باهم جمع مى‌كنيم حاصل جمع «18» مى‌شود بعد عدد «4» را در خودش ضرب كرده و حاصل ضرب را كه «16» باشد بر «18» تقسيم مى‌نمائيم خارج قسمت «9/ 8» شد كه اينمقدار عسل است.

سپس حاصل ضرب «4» در «5» را كه «20» باشد بر «18» تقسيم نموده خارج قسمت كه «9/ 1 1» باشد مقدار سركه‌ايست كه در ظرف عسل ريخته شده بعد حاصل ضرب «4» در «9» را كه «36» باشد بر «18» تقسيم نموديم خارج قسمت «2» شد كه اينمقدار آبى است كه در ظرف عسل ريخته شده پس مجموع‌