responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : فلسفه اخلاق نویسنده : جمعى از نويسندگان    جلد : 1  صفحه : 93

بهترين استدلالى كه مى‌توان براى اثبات اين مدعا اقامه كرد، از راه واقع‌گرايى اخلاقى است. همان‌طور كه در بحث واقع‌گرايى گفته شد، نه تنها مفاهيم اخلاقى، واقع‌نما هستند، جملات و قضاياى اخلاقى نيز از سنخ قضاياى خبرى و واقع‌نما هستند. بنابراين احساسات و اميال شخصى، يا قراردادها و توافقات اجتماعى و امثال آن، در حقيقت جملات اخلاقى نقشى ندارند. پس از آنكه اثبات شود گزاره «عدل خوب است» يك حكم واقع‌نما است، معنايش اين است كه خواست و ميل افراد هيچ تأثيرى در تأييد يا رّد آن ندارد. اصولًا خوب‌بودن عدل، به بودن يا نبودن انسان هم وابسته نيست؛ يعنى به وجود عدم فرد يا تمايل و احساس متفاوت او، خوب‌بودن عدل، برجاى خود باقى است.

نكته مهم اين است كه احكام اخلاقى، به دو صورت بيان مى‌شوند: برخى از آنها، مثل گزاره «عدل خوب است» و «ظلم بد است» صريح و شفاف‌اند و بدون هيچ قيد و شرطى واقعيت را مى‌نمايانند؛ اما حكايت‌گرى برخى ديگر از آنها، مانند «راست گويى خوب است»، «سقط جنين بد است»، «غيرت خوب است» و امثال آن، به قيود و شرايطى واقعى و عينى وابسته است. مثال: سقط جنين در صورتى كه مصداقى از مصاديق «ظلم» باشد، «بد» است؛ اما اگر با توجه به شرايط و مقتضيات خاصى معلوم شد كه مصداق «عدل» است، «خوب» خواهد بود. به عبارت ديگر، واقعيت‌ها همواره به صورت صريح و شفاف بيان نمى‌شوند، بلكه گاهى به صورت مجمل و كلى بيان مى‌شوند؛ اما اگر همه قيود آنها بيان شود، همواره حكمى ثابت و تغييرناپذير خواهند داشت.

3. نقد مطلق‌گرايى كانتى‌

به عقيده ما نظريه مطلق‌گرايى امانوئل كانت، اشكالات زيادى دارد. اين نظريه مبنايى ضعيف و لرزان و پيامدهاى نامعقول و ناپسندى دارد كه در جاى خود بايد بررسى شود. ما در اينجا بدون آنكه به نقد مبانى اين ديدگاه بپردازيم، به بيان دو ايراد آشكار آن بسنده مى‌نماييم.

نام کتاب : فلسفه اخلاق نویسنده : جمعى از نويسندگان    جلد : 1  صفحه : 93
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست