«فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ»[1]

در پرتو رحمت الهى، تو بامردم مهربان شدى، در حالى كه اگر خشن، تندخو و

سنگدل بودى از اطراف تو پراكنده مى‌شدند.

با دقت در روايات اسلامى و زندگانى معصومين عليهم‌السلام به خوبى در مى‌يابيم كه تمام شؤون زندگى آن بزرگواران، مظهر تجلّى صفات اخلاقى و خصلتهاى ارزنده انسانى بوده و به تمام معنا اخلاق الهى را در وجودشان به كمال رساندند و پرچمدار تقوا، فضايل و اخلاق پسنديده انسانى شدند.

با توجه به اينكه انسان موجودى با اراده و مختار است، بايد آگاهانه و آزادانه در پى اجراى دستورات الهى قيام كند و اين گونه حركت، با وضع قوانين خشك و اعمال قدرت تحقق نمى‌يابد، بلكه بايد انگيزه لازم در انسان پديد آيد تا انسان بدون احساس فشار وتنگنا در اين راستا قيام كند و اين انگيزه را ايمان و اخلاق پديد مى‌آورد و قوّت مى‌بخشد و قوانين الهى در كنار ارزشهاى اخلاقى قابل اجراء مى‌گردد. بنابراين ارزشهاى اخلاقى نگهبان دين و ضامن اجراى قوانين خواهند بود.

بعلاوه، رشد وتكامل دينى بشر نبايد در حدّ اجراى قوانين الهى متبلور در واجب و حرام متوقف شود، از اين رو، تكامل دينى بيشتر، نيازمند ارزشهايى فراتر از حد ضرورت شريعت است و آن ارزشها در اخلاق نمودار مى‌گردد.

رسول خدا صلى الله عليه‌وآله فرمود:

«الْأَخْلاقُ وِعاءُ الدّينِ»[2]

اخلاق ظرف دين است.

(يعنى دين در ظرف اخلاق پديد مى‌آيد، رشد مى‌كند و باقى مى‌ماند) و حتى‌

[1] - آل عمران، آيه 159

[2] - ميزان الحكمة، ج 3، ص 137