محق

نقصان تدريجى «انمحق و امتحق» يعنى به تدريج تلف شد، راغب آنرا ناقص كردن معنى نموده و قيد تدريج را ندارد و نيز به معنى از بين بردن، محو كردن و هلاك كردن آمده است. پنج مورد از آن در «نهج» وارد است، درباره عذابهاى دنيوى فرموده: «و خوفّهم من سطوته و كيف محق من محق بالمثلات و احتصد من احتصد بالنقمات» خ 147 204، خداوند مردم را از صولتش ترسانيد و بيان كرد كه چطور از بين برد آنكه را كه از بين برد با عقوبتهائى نظير هم، و درو كرد كسانى را كه درو كرد با نقمات و انتقامها.

به مصقلة بن هبيره كه به طرف معاويه فرار كرد نوشت: «و لا تصلح دنياك بمحق دينك» نامه 43 415 دنياى خودت را با از بين بردن دينت آباد مكن

درباره انسان فرموده: «ام هذا الذى انشأه فى ظلمات الارحام... نطفة دهاقا و علقة محاقا و جنينا و راضعا...» خ 83 112، محاق به كسر اول آخر ماه و يا سه شب آخر ماه است، علت اين تسميه آن است ماه در آن سه شب مخفى است و ديده نمى‌شود، آن به معنى اسم مفعول (ممحوقه) است، امام صلوات الله عليه، علقه را محاق ناميده كه شكل و صورت انسانى در آن ممحوق و مخفى و ناپيدا است.

يعنى: يا اينكه خداوند او را در ظلمات ارحام، نطفه ريخته شده و علقه بى شكل و جنين و شيرخوار آفريده است

محص

خالص كردن.

«محص الشى‌ء: خلصّه من كلّ عيب»

تمحيص امتحان كردن است، سه مورد از آن در «نهج» آمده است، درباره بندگان خالص فرموده: «و اعلموا انّ عباد الله المستحفظين عليه... كتفاضل البذر ينتقى فيؤخذ منه و يلقى قد ميزّه التخليص و هذّبه التمحيص» خ 214 331، بدانيد بندگانيكه علم خدا به امانت نزد آنها گذاشته است مانند بذر خالص شده‌اند كه تصفيه شده و به زمين كاشته مى‌شود، تصفيه شدن او را از ديگران ممتاز كرده و امتحان او را پاك نموده است «التمحيص و البلاء» خ 192 يعنى آزمايش و ابتلاء

مخض

خالص كردن. سه مورد از آن در «نهج» به كار رفته است در شعريكه شاهد آورده فرمايد: «ادمت لعمرى شربك المحض صابحا...» خ 33 77، به جان‌