نام کتاب : مفردات نهج البلاغه نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 2 صفحه : 1075
در
اقرب
الموارد آمده: «ناء النجم نؤا: سقط فى المغرب مع الفجر...» و از اساس اللغة نقل
كرده: «ناء النجم: سقط و ناء: طلع فيسمّى ذلك الطلوع و السقوط نوءا»
نوء به
معنى باران نيز آيد چنانكه در اقرب الموارد هست و نيز به معنى «وقت» به كار رود
چنانكه در نهايه گفته است، على هذا منظور از آن در كلام امام صلوات الله عليه
معناى باران است يعنى «انواء» به معنى امطار و بارانها و يا به معنى اوقات است،
امّا آنچه ابن ابى الحديد و عبده و ديگران گفتهاند. ساقط شدن كوكب از منازل بيست
و هشتگانه ماه چنانكه عربها عقيده داشتند، نمىتواند منظور آن حضرت باشد، زيرا كه
رسول خدا 6 آنرا از كارهاى و امور جاهليت دانسته و فرموده است: «ثلاث من امر الجاهليّة: الطعن فى الانساب و النياحة و
الانواء» (نهايه) معنى كلام حضرت چنين است: پاك منزّه است خدائيكه مخفى
نمىماند بر او سياهى شب تاريك و برگى كه مىريزد و آنرا طوفان بارانها و باريدن
آسمان در محل خودش اين طرف و آن طرف مىبرد.
نوب
نوب اگر
با «الى» باشد به معنى رجوع بعد از رجوع است:
«ناب
اليه: رجع اليه مرّة بعد اخرى»
انابه
نيز به همان معنى است حادثه را نائبه گويند كه شأن آن پى در پى بودن است، انابه به
خدا برگشتن به سوى خداست با توبه و اخلاص عمل، مواردى از آن در «نهج» آمده است، در
جائى فرمايد: «الكفر على اربع دعائم على التعمّق و
التنازع... فمن تعمّق لم ينب الى الحقّ...» حكمت 31، تعمّق غلوّ در طلب حق
و تبعيّت از اوهام است كه نوعى وسواس مىباشد، مىفرمايد هر كس تابع اوهام باشد به
حق بر نمىگردد. درباره مرگ عباد الله الصالحين فرموده: «فامّا
اهل طاعته فاثابهم بجواره و خلّدهم فى داره... لا تنوبهم الافزاع و لا تنالهم
الاسقام» خ 109 162 يعنى ترسها به آنها بر نمىگردد، و مرضها به آنها راه
نمىيابد. نائبه: حوادث ناگوار كه به انسان بر مىگردد، چنانكه فرموده: «لا ينال امرء من غضارتها رغبا الّا ارهقته من نوائبها تعبا»
خ 111 165، كسى از طراوت دنيا به آرزوئى نمىرسد مگر آنكه دنيا از نوائب خود
رنجيرا بر او مىپوشاند.
نام کتاب : مفردات نهج البلاغه نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 2 صفحه : 1075