نام کتاب : مفردات نهج البلاغه نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 1 صفحه : 566
مسلوب
شدن، خانه غارت شدن، خانه فشار است، اهل آن بر پا ايستاده و در سوق شدن به سوى مرگ
است و در لاحق شدن به گذشتگان و جدا شدن از باقى ماندگانند. «ساقه» آخر قشون كه
اوّل آنرا مىراند چنانكه در خ 33 و 104 آمده است سوق- به ضم اول- بازار، جمع آن
اسواق است و سه بار در «نهج» آمده است در وصف منافقان فرموده: «اعدّوا لكّل حق باطلا... يتوصّلون الى الطمع باليأس ليقيموا
به اسواقهم و ينفقوا به اعلاقهم» خ 194، 308 براى هر حق باطلى آماده
كردهاند، با يأس به سوى طمع مىروند تا بازار خويش را گرم كنند و اشياء نفيس خويش
را رونق بازار بخشند.
سوم
تحميل.
چريدن. لازم و متعدى هر دو آمده است
«سام
فلانا الامر: كلّفه اياه»
و نيز
آمده:
«سام
الماشيته: رعت»
«سائمه»:
شتريكه مىچرد و در آغل علف نمىخورد كه موجب زكات است، جمع آن «سوامّ» مىباشد از
اين ماده چهارده مورد در «نهج» آمده است.
آنگاه كه
از حضرت خواستند درباره قاتلان عثمان بازجوئى و عقوبت كند فرمود: اى برادران آنچه
شما مىدانيد من نيز مىدانم ولى اين چطور ميّسر است حال آنكه حمله كنندگان در
قدرت هستند، غلامان شما و مردان شما به آنها مخلوط شدهاند. «و هم خلالكم يسومونكم ما شاؤا فهل ترون موضعا لقدرة على
شىء» خ 168، 243، آنها در ميان شما هستند آنچه بخواهند بر شما تحميل مىكنند،
آيا محلى براى قدرت نمائى هست «و سيم الخسف» خ
27، 69 يعنى ذلت و خوارى بر او تحميل مىشود. «سائمه» شترانى است كه پيوسته در
صحرا مىچرند و زكات بر آنها تعلق مىگيرد ولى ظاهرا مراد از موارد آن در «نهج»
فقط چريدن و چرانيدن است نه وجوب زكات بر آنها، مثلا درباره خود فرموده: اگر همّ و
غمّ على 7 خوردن و خوابيدن باشد، چشمش روشن كه بعد از سالها تلاش، به
حيوان چرنده شبيه شده است «قرّت اذا عينه اذ اقتدى بعد
السنين المتطاولة بالبهيمة الهاملة و السائمة
نام کتاب : مفردات نهج البلاغه نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 1 صفحه : 566