الخوف لابّانه و تنكّب المخالج عن وضح السبيل» خ 83، 111 مخالج راههائى است كه از جاده اصلى منشعب شده و شخص را از جاده به جاى ديگر مى‌كشند. يعنى: بترسيد از خدا ترسيدن عاقلى كه ذكر خدا را در زبان حركت داده (جارى كرده) و خوف از خدا را براى وقت مفيدش پيش انداخته و كنار رفته از راههاى منشعب از جاده راه «تنكّب»: مايل شده و كنار كشيده «وضح» بر وزن عمل: جادّه «عن وضح السبيل» متعلق به مخالج است يعنى شعبه‌هاى منحرف از جاده حقّ.

خلد

بر وزن عقل و خلود: هميشه بودن. مكث طويل.

راغب گويد: خلود آنستكه: شى‌ء از عروض فساد بدور بوده و در يك حالت باقى بماند و هر چيزيكه فساد دير عارضش شود عرب آنرا با خلود توصيف مى‌كند

و

در لغت آمده: به آنكه با كثرت سنّ جوان مانده گويند: «خلد خلودا»

اخلاد اگر با «الى» باشد معناى ميل مى‌دهد:

«اخلد الى الارض: مال اليها»

از اين لفظ هفت مورد در «نهج» يافته است.

در رابطه با بهشت فرموده: «لا ينقطع نعيمها و لا بضعن مقيمها و لا يهرم خالدها و لا يبأس ساكنها» خ 85، 116 نعمت وسيعش پايان نمى‌پذيرد، اقامه كننده و رحل اندازش كوچ نمى‌كند، و انسان مخلّدش پير و فرتوت نمى‌شود و ساكن آن محتاج نمى‌گردد. اشاره به آن است كه كهولت (آنتروپى) از ماده برداشته شده و مخلّد مى‌گردد. درباره بى‌وفائى دنيا فرموده: «فقد رأيتم تنكّرها لمن دان لها و آثرها و اخلد اليها حين ظعنوا عنها لفراق الابد» خ 111، 166 ناآشنا شدن دنيا را ديده‌ايد به كسيكه به آن خضوع كرده و آنرا اختيار نموده و به آن مايل شده بود (ناآشنا بودن آنگاه معلوم شد) كه براى هميشه از آن كوچ كردند.

خلس

بر وزن (عقل) گرفتن به صورت جهيدن و غافل كردن (بودن)

«خلس الشى‌ء خلسأ: اخذه فى نهزه و فى مخاتلة»

از اين ماده سه مورد در «نهج» آمده است. در مقام موعظه فرموده: «و بادروا بالاعمال عمرا ناكسا او مرضا حابسا أو موتا خالسا» خ 230، 351، پيشى گيريد با اعمال خوب، بر عمريكه سر به پائين است و بر مرضى كه حبس كننده و مانع از عمل است و بر مرگى كه رباينده انسان است. در رابطه با پيكار مسلمانان در زمان رسول خدا صلى اللّه عليه و آله فرموده: