نام کتاب : مفردات نهج البلاغه نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 1 صفحه : 2
و در
ابتداى نامهها مىفرمايد: «باب المختار من كتب
مولانا امير المؤمنين 7 و رسائله الى اعدائه و امراء بلاده...» و
پيش از شروع به نقل كلمات حكمت آميز مىگويد: «باب
المختار من حكم امير المؤمنين 7...» يعنى اينها آن قسمتهائى است
كه من انتخاب و اختيار كردهام.
مسعودى
در مروج الذهب ج 2 صفحه 45 تحت عنوان «ذكر لمع من كلامه...» مىنويسد: مردم چهار
صد و هشتاد و اندى خطبه از آن حضرت حفظ كرده بودند كه بالبداهه ايراد مىفرمود و
مردم آنها را از حافظه و از روى نوشته به يكديگر مىدادند: «و الذى حفظ الناس عنه
من خطبه فى سائر مقاماته اربعمائة خطبة و نيّف و ثمانون خطبة يوردها على البديهة
تداول الناس عنه قولا و عملا، و «سبط ابن جوزى» در تذكرة الخواص» صفحه 114 الباب
السادس مىنويسد: سيّد شريف ابو الحسن حسينى به من خبر داد كه شريف مرتضى فرموده:
چهار صد خطبه از خطبههاى امير المؤمنين 7 به من رسيده است.
نوشتن و حفظ خطبههاى آن حضرت
مىپرسند:
اين همه خطبهها كه امير المؤمنين صلوات اللّه عليه در مواقع مختلف ايراد مىفرمود
چطور در يادها ماند و چرا از بين نرفت و فراموش نشد جواب آن است كه بسيارى از
خطبههاى آن حضرت توسط اشخاص نوشته مىشد و بسيارى را نيز مردم حفظ مىكردند،
چنانكه از كلام مسعودى نقل شد.
مثلا
مرحوم كلينى در كافى از اصبغ بن نباته نقل كرده كه گويد: امير المؤمنين 7 در خانهاش و يا در قصر كوفه كه ما جمع شده بوديم خطبهاى بر ما خواند بعد
فرمود: همان خطبه را نوشته و بر مردم بخوانند[1]
در بحار از توحيد صدوق نقل مىكند كه حارث اعور فرمود: روزى
بعد از عصر، امير المؤمنين 7 خطبهاى در وصف خداوند تعالى خواند كه مردم
از عظمت و حسن