(1)

اضوج:

(به فتح اول و سكون ضاد و فتح واو)، جايى است نزديك احد در مدينه. در شعر كعب بن مالك كه در سوگ حمزة بن عبد المطلّب- رضى اللّه عنه- سروده، از اين مكان نام برده شده است.

(2)

اطحل:

طلحه، در لغت به معناى رنگ خاكسترى است. ياقوت مى‌نويسد:

اطحل كوهى است در مكه و ثور بن عبد مناف به آنجا نسبت داده مى‌شود و مى‌گويند: ثور اطحل. سفيان ثورى (متوفاى سال 161 ه .. ق.) در بصره نيز منسوب به همين ثور اطحل است.

بكرى گفته است: ثور اطحل همان است كه در حديث آمده: «پيامبر صلّى اللّه عليه و آله ميان عير تا ثور را حرم قرار داد» و اين يك اشتباه است؛ زيرا «ثور اطحل» در مكه است و آنچه در اين حديث آمده در مدينه قرار دارد.

(3)

اطرقا:

(به صيغه فعل امر مثنّى)، نام محلى است كه ناشناخته است. در شعرى كه ابن هشام آن را نقل كرده، از اين مكان ياد كرد است.

(4)

اطلاح:

(ذات): يا «ذات اطلح» و يا «ذات ابطح».

ياقوت مى‌نويسد: ذات اطلاح، جايى است از پشت وادى القرى تا مدينه كه پيامبر خدا صلّى اللّه عليه و آله در ماه ربيع الأول سال هشتم، كعب بن عمير غفارى را به جنگ آن فرستاد. در وادى العربه فلسطين مكانى است به نام «وادى الطلاح». دباغ مى‌نويسد: به احتمال زياد «ذات اطلاح» كه كعب بن عمير صحابى، در آنجا به شهادت رسيده، همين وادى الطلاح باشد.[1]

(5)

اطم:

(به ضم اول و دوم)، به معناى دژ و قلعه است و بيشتر به دژهاى مردم مدينه در زمان جاهليت گفته مى‌شود. هر يك از قبايل انصار (اوس و خزرج) براى خود اطم (دژ) يا آطام (دژهايى) دانسته‌اند كه در مواقع جنگ از آنها استفاده مى‌كرده‌اند.

از جمله آطامى كه در سيره و حديث از آنها ياد شده عبارتند از: اطم بنى ساعده، كه بلد ذرى در داستان زنى جونى (از بنى جون) كه به همسرى پيامبر خدا صلّى اللّه عليه و آله درآمد از آن اسم برده است. بنى ساعده نزديك مسجد

______________________________
(1). بلاد فلسطين، ص 643

[1] . بلاد فلسطين، ص 643