[1] به گفته ابن حجر، زبير بن بكار در صحّت نسبت اين ابيات به قتيله ترديد كرده و آنها را ساختگى دانسته است.

حازمى نيز مى‌گويد: اين ابيات سند درستى ندارد.

(1)

اجأ:

يكى از دو كوه «طئ» است در ناحيه «حايل» واقع در شمال سعودى. نام كوه ديگر، «سلمى» است.

(2)

اجذال:

(ذات)، ظاهرا جمع «جذل النخلة» (تنه يا ريشه درخت خرما) است. ياقوت گفته است: اجذال پنجمين چاپار مدينه به بدر است. به نام «ذات اجذال»- و به روايتى به دال (اجدال) نيز اسم برده شده است. به گفته بلاذرى: عبيدة بن حارث در بدر به شهادت رسيد و پيامبر صلّى اللّه عليه و آله او را در صفراء، واقع در ذات اجدال، به خاك سپرد.

(3)

اجرد:

در راه هجرت نبوى از اين محل نام برده شده است. محققان گفته‌اند: اين كلمه تحريف شده است و آن جايى كه در راه هجرت واقع شده «اجيرد»- به صورت مصغّر است. اما «اجرد» نام كوه بزرگى است در غرب مدينه كه وادى اضم از شرق و شمال آن را در ميان گرفته است و هفتاد و پنج كيلومتر با مدينه فاصله دارد ... و با راه هجرت فاصله زيادى دارد. اجرد: اطم يا دژى است در مدينه و همان است كه به چاه آن «بصّه» مى‌گويند و متعلق به گروهى از خزرجيان و بلكه از آن مالك بن سنان پدر ابو سعيد خدرى بوده است.

(4)

اجنادين:

به لفظ تثنيه يا جمع؛ اسم و محل نبردى است كه به سال 13 ه .. ق. ميان مسلمانان و روميان در فلسطين رخ داد و منجر به شهادت تعدادى از صحابه گرديد. اجنادين در اراضى دو خرابه «جنّابة الفوقا» و «جنابة التحتا» واقع در حومه روستاى عجور الشرقى از توابع الخليل قرار دارد.- معجم بلدان فلسطين، از همين نويسنده.

(5)

اجياد:

دو درّه (شعب) است در مكه كه يكى به نام «اجياد الكبير» خوانده مى‌شود و ديگرى به نام «اجياد الصغير». اين دو درّه، امروزه دو محلّه از محله‌هاى‌

______________________________
(1). شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد، ج 14، ص 171

[1] . شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد، ج 14، ص 171