است و از مدارهايى كه به طور منظّم در آن مى‌گردد، بيرون نمى‌افتد.

اين‌گونه نكته‌ها امروزه مورد تأييد اكتشافات و پژوهش‌هاى علمى قرار گرفته است. اين اثر بزرگ كوه‌ها- كه حيات را بر پهناى زمين ميسّر ساخته است- به دليل آن است كه سلسله كوه‌هاى پراكنده در پوسته سخت زمين، همانند كمربند زنجيره‌اى اطراف زمين را در بر گرفته‌اند.

اكنون بهتر مى‌توانيم به ظرافت و دقّت فرموده امام عليه السّلام در خطبه يكم نهج البلاغة پى ببريم، كه به جاى كلمه جبال (كوه‌ها) واژه صخور (صخره‌ها) را به كار برده «و وتّد بالصخور ميدان أرضه؛ و به كوه‌هاى گران، زمين را ميخ‌كوب نموده به آن استوارى بخشيده است». اين گفتار، تفسير آيه فوق‌الذكر است‌ «وَ جَعَلْنا فِي الْأَرْضِ رَواسِيَ أَنْ تَمِيدَ بِهِمْ»[1]. امام عليه السّلام جنبه «صخره‌اى» بودن كوه‌ها را در جهت استحكام و استوارى مرتبط مى‌داند.

سلسله كوه‌هاى سنگى- بايستى و بلندى‌هايى كه دارند- نقش بزرگى در تعادل زمين و ثبات اجزا و استوارى پوسته آن دارند تا اين كوه‌ها با وجود شعله‌ور بودن درون و التهاب گداخته‌هاى آن، در هم شكسته و لرزان نشوند.

آشنايان با علوم طبيعى مى‌دانند كه زمين با حلقه‌هايى از سلسله كوه‌ها، محاصره شده است و اين امر عامل حفظ بيشتر ثبات زمين مى‌باشد. حكمت و چگونگى ارتباط اين سلسله كوه‌ها با يكديگر و جهت امتداد آن‌ها نيز بر طبيعى‌دانان پوشيده نيست. اين سلسله كوه‌ها بر اساس نظمى بديع و محكم و توجّه برانگيز، زمين را به شكل حلقه‌هايى كوهستانى درآورده است كه از چهار طرف آن را در بر گرفته‌اند.

وقتى به نقشه طبيعى زمين نظر مى‌افكنيم، ناهموارى‌هاى زمين را به روشنى مشاهده مى‌كنيم و مى‌بينيم سلسله كوه‌ها به طور عموم در طول هر قارّه امتداد مى‌يابد. گويا اين كوه‌ها ستون فقرات قارّه‌ها هستند.

هنگامى كه به شبه جزيره‌هاى هر قارّه مى‌نگريم سلسله كوه‌ها را در طولانى‌ترين شكل ممكن امتداد يافته مى‌يابيم. در طول جزاير كوهستانى- بزرگ يا كوچك- نيز سلسله كوه‌هايى يافت مى‌شود.

[1] انبيا 21: 31.