نام کتاب : علوم قرآنى نویسنده : معرفت، محمد هادى جلد : 1 صفحه : 243
اجابت قرآن كريم[1]
نداشتهاند! برخى ناآگاهان به شيعه نسبت دادهاند كه مصحفى خاص خود دارند و آن را
«المصحف الشيعي» مىنامند![2] در حالى كه شيعه خود در طول
حيات خويش چنين موضوعى را نشنيده است. گروهى از محققان متأخر در برابر اين ادعا
شديدا اعتراض كردهاند[3]، كه مهمترين آنان گلدزيهر
است. او علاقه خاصّ شيعه را نسبت به نصّ رسمى قرآن كه در دست مسلمانان است، تشريح
و تأييد مىكند[4]. به منظور توضيح بيشتر درباره
علاقه شيعه به نص قرآن كنونى، ناگزير از بيان مطالب زير هستيم:
هرگاه
تاريخ قرآن مجيد و دورههايى را كه نسلا بعد نسل بر قرآن گذشته بررسى كنيم، در
مىيابيم كه نصّ كنونى قرآن با وضع موجود، اصولا محصول كوششهاى شيعه است و اينان
هستند كه در حفظ و ضبط قرآن تلاش كردند و در تنظيم آن به نحو احسن و شكلگذارى و
زيبايى آن، از هيچ اقدامى فروگذارى نكردند. در حقيقت، اگر قرآنى وجود داشته باشد
كه بتوان آن را «مصحف شيعى» ناميد، همين مصحف موجود است و با توجّه به نقش ائمه
شيعه و قرّاء و حفّاظ و هنرمندان شيعه در طول تاريخ نسبت به مصحف، بايد قرآن را به
شيعه منسوب كرد.
على
امير المؤمنين عليه السّلام اولين كسى است كه انديشه گردآورى قرآن را، پس از
درگذشت پيامبر صلّى اللّه عليه و آله اظهار كرد و هر چند قرآنى را كه وى گردآورى
كرد نپذيرفتند، ولى انديشه گردآورى قرآن در همان زمان اثر خود را بجا گذاشت و نسبت
به خود قرآن از نظر اصل جمعآورى آن بر دست ديگران اختلافى به وجود نيامد.
مصحفهاى
مهمّى كه در آن زمان و پيش از توحيد مصاحف تهيه شد و قرآن در آنها جمعآورى گرديد
عبارتند از: مصحفهاى عبد اللّه بن مسعود، ابىّ بن كعب،
[1] مانند: حديث ثقلين و حديث سفينه و آيه« قُلْ لا
أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبى» شورى 42: 23.
[2] ر. ك: القرآن و علومه في مصر، ص 81، تأليف دكتر عبد
اللّه خورشيد كه اين نسبت را تشريح كرده و با دلايل تاريخى، آن را رد كرده است.
[3] ر. ك: مصطفى صادق رافعى تاريخ آداب العرب ج 2، ص
16- 15. مقدّمه حيات محمد صلّى اللّه عليه و آله، از موير، ص 36- 35. تاريخ
المساجد الأثرية، از حسن عبد الوهاب، ص 92. حاشيه فضائل القرآن، ابن كثير، نوشته
رشيد رضا، ص 48، شماره 2 و 3.