پيامبر و پس از ممات ايشان، در پى دسيسه و نفاق بودند. آنها مصداق كامل‌ «أحْدَثُوا و آوَوْا مُحْدثاً» بودند و مايه ننگ تاريخ گرديدند.

بنابراين مقصود از همه احاديثى كه در فضل صحابه وارد شده، همان صحابه راستين از منظر اهل‌بيت عليهم السلام است. صحابى مورد دعا و ثناى ائمه، به ويژه امام سجاد عليه السلام نيز همان‌ها هستند.

برخى كه به طور كلى، تاب تحمل وصف صحابه را نداشتند، در پى آن شدند تا روايات مدح و ثناى صحابه را به گونه‌اى تأويل ببرند؛ مثلًا گفته‌اند كه مقصود از صحابه در چنين رواياتى، اهل بيت پيامبرند، نه اصحاب وى. شيخ صدوق در معانى‌الاخبار، پس از نقل روايت‌ «فَإِنَّمَا مَثَلُ أَصْحَابِي فِيكُمْ كَمَثَلِ النُّجُومِ، بِأَيِّهَا أُخِذَ اهْتدي وَ بِأَيِّ أَقَاوِيلِ أَصْحَابِي أَخَذْتُمُ، اهْتَدَيْتُمْ. وَ اخْتِلافُ أَصْحَابِي لَكُمْ رَحْمَة»، مى‌افزايد: فَقِيلَ: يَا رَسُولَ اللَّهِ وَ مَنْ أَصْحَابُكَ قَالَ: «أَهْلُ بَيْتِي.»[1]

اين قسمت روايت از «غياث بن كلّوب» نقل شده است كه فردى مجهول الهويه و هيچ گونه توثيقى ندارد.[2] افزون بر اين، تفسير ياد شده مخالف با صريح روايات ديگر است. اساساً چه معنا دارد كه حضرت اين همه تأكيد درباره اصحاب كند، سپس در پاسخ به يك پرسش بگويد: «مقصودم اهل بيت است.»

اهل بيت عليهم السلام را جداگانه وصف و مدح كرده است و نيازى نيست كه آنها را به صورت مبهم بيان كند تا به تفسير نياز داشته باشد. در دعاهاى‌

[1] . معانى‌الاخبار، ص 153.

[2] . ر. ك: قاموس الرجال، ج 8، ص 30.