نام کتاب : تاريخ قرآن نویسنده : معرفت، محمد هادى جلد : 1 صفحه : 59
إِلى
أَهْلِها» مكى مىداند؛
زيرا اين آيه در مكه، سال فتح، نازل شده است. اين نظر صحيح نيست؛ زيرا اولا، يك
آيه نمىتواند معيار تمامى سوره باشد. ثانيا، نزول پس از هجرت معيار مدنى بودن
است.
3.
سوره يونس. برخى به ابن عباس نسبت دادهاند كه اين سوره را مدنى شمرده است، در
صورتى كه روايات متعدد از وى خلاف آن را ثابت مىكند.
4.
سوره رعد. محمد بن سائب كلبى از قدما و سيد قطب از متأخرين، آن را مكى دانستهاند؛
زيرا محتواى سوره و شدّت لحن آن مانند سورههاى مكى است. ولى روايات ترتيب، اتفاق
بر مدنى بودن آن دارند؛ بعلاوه شدّت لحن در بسيارى از سورههاى مدنى نيز (سوره
بقره) به چشم مىخورد.
5.
سوره حج. ابو محمد مكى بن ابى طالب، اين سوره را مكى دانسته و استدلال خود را
مبتنى بر آيه 52 قرار داده است كه در جواب افسانه غرانيق نازل شده است. اين نظر به
دو دليل صحيح نيست: اولا، افسانه غرانيق جزء افسانههاى ساختگى است، ثانيا، محتواى
سوره با مكى بودن سازگار نيست.
6.
سوره فرقان. اين سوره را صرفا ضحّاك، برخلاف روايات ترتيب و اتفاق مفسرين مدنى
دانسته است.
7.
سوره يس. برخى اين سوره را مدنى دانستهاند، ولى قائل آن شناخته نشده و دليل روشنى
هم در اينباره ارائه نشده است.
8.
سوره ص. بنا بر قول شاذ و مجهول القائلى آن را مدنى شمردهاند.
11.
سوره رحمان. سيد قطب، به جهت لحن و نسق (نظم) سوره و جلال الدين سيوطى به استناد
دو روايت، يكى از مستدرك حاكم و ديگرى از مسند احمد اين سوره را مكى دانستهاند.
اين نظر به چند دليل مردود است: اولا، لحن و نسق به تنهايى به مكى يا مدنى بودن
سوره كفايت نمىكند، ثانيا، روايت حاكم در مكى بودن سوره صراحت ندارد و روايت مسند
احمد ضعف سند دارد،[1] ثالثا،
روايات ترتيب، متفقا اين سوره را مدنى شمرده است.