الْأَرْضِ ...؛[1] بگو: آن‌را كسى نازل ساخته است كه اسرار آسمانها و زمين را مى‌داند ...».

در قرآن، اشارات علمى بسيار است؛ برخى از اين اشارات از دير زمان و برخى در ساليان اخير با ابزار علم روشن شده و شايد بسيارى ديگر را گذشت زمان آشكار سازد. دانشمندان- به‌ويژه در عصر حاضر- در اين زمينه بسيار كوشيده‌اند؛ گرچه افرادى به خطا رفته، ولى بسيارى نيز موفق گرديده‌اند.

نمونه‌هايى از اين‌گونه اشارات را در كتاب «التمهيد؛ ج 6» و «علوم قرآنى» (بخش اعجاز علمى قرآن) آورده‌ايم. در اينجا به جهت اختصار به ذكر دو نمونه بسنده مى‌كنيم:

الف) دشوارى تنفّس با افزايش ارتفاع‌

«... وَ مَنْ يُرِدْ أَنْ يُضِلَّهُ يَجْعَلْ صَدْرَهُ ضَيِّقاً حَرَجاً كَأَنَّما يَصَّعَّدُ فِي السَّماءِ ...»؛[2] در اين آيه از سختى و دشوارى زندگى گمراهان سخن مى‌گويد و آنان را به كسانى تشبيه مى‌كند كه در حال صعود به لايه‌هاى بالايى جوّند و در اثر اين صعود، دچار تنگى نفس و فشار سخت بر سينه خود مى‌شوند.

مفسران پيشين درباره وجه تشبيه، در آيه فوق اختلاف نظر داشته‌اند؛ برخى بر اين باور بوده‌اند كه: مقصود كسى است كه بيهوده مى‌كوشد تا پرواز كند و مانند پرندگان در آسمان به پرواز درآيد و چون اين‌كار برايش مقدور نيست، ناراحت مى‌شود و از شدت ناراحتى، نفس كشيدن بر او دشوار مى‌شود. برخى ديگر نيز گفته‌اند كه: اين تشبيه همانند حالتى است كه درختان نونهال بخواهند در جنگلهاى انبوه رشد يابند، امّا درختان كهن سر در هم كرده و راه سربرافراشتن را مسدود مى‌كنند كه در اين صورت، درختان نونهال به‌سختى و دشوارى راه خود را به فضاى آزاد باز مى‌كنند. مطالبى از اين قبيل گفته‌شده كه هيچ كدام‌

[1] . فرقان، 6.

[2] . انعام، 125.