[فصل بهار]

در بهاران چه ميگذرد؟

اما فصل الربيع فإنه روح الازمان و اوله ازار فيه يطيب الليل و النهار و تلين الارض و يذهب سلطان البلغم و يهيج الدم.

فصل بهار روح زمانها است و اول اين فصل ماه آزار است (ماههاى رومى) در اين ماه شب و روز پاكيزه و معطر است، زمين نرم مى‌شود و غلبه بلغم از ميان ميرود و خون بهيجان مى‌آيد.

طب و بهداشت صحيح و كامل آنست كه گردش زمان و تأثير هواهاى مختلف فصول را در بدن منظور داشته باشد و بمقتضاى آنها تعيين وظيفه كند زيرا محسوس است كه تأثير فصلها فقط در مزاج درختان و سبزه‌ها نيست بدن آدمى نيز در تحت تأثير و تربيت آنها است همان فعل و انفعالاتى كه در مزاج نباتات پديد مى‌آيد در مزاج انسان نيز پيدا مى‌شود.

اگر چهار فصل را عبارت از يك موجود زنده فرض كنيم پائيز و زمستان و تابستان بمنزله جسم و اعضاى پيكر اوست و بهار جان و روان او، در ماه اول اين فصل شب و روز هواى خوش پيدا ميكند و زمين نرم و آماده پرورش اطفال گياه ميگردد بدن ما نيز نرم و بانشاط و مهياى ترميم و تقويت است.

بلغم (يكى از اخلاط چهارگانه) كه بر اثر كم شدن عمل تعريق و نيافتن حرارت كافى از خورشيد زياد مى‌شود در بهار كه مسامات بدن باز ميگردد و تنفس بيشتر از هواى پاك جبران كمبودى عمل تعريق‌