در باره‌ «الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ»

(1) إمام عليه السّلام، فرمود:

مردى، حضور إمام رضا عليه السّلام آمد و گفت: يا ابن رسول اللَّه! از [الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ‌] مرا آگاه كن، تفسيرش چيست؟! فرمود: پدرم از جدّم، از باقر، از پدرش- زين العابدين- عليهم السّلام برايم روايت كرد كه؛ مردى حضور أمير المؤمنين عليه السّلام آمد و گفت:

يا أمير المؤمنين! مرا از [الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ‌] آگاه كن، تفسيرش چيست؟! فرمود:

الْحَمْدُ لِلَّهِ‌، آنست كه؛ خداوند، برخى از نعمى را كه ببندگانش ارزانى داشته! سربسته- بآنها معرّفى كرده است! چون؛ تفصيلا! بشناسائى همه آنان قادر نيستند. زيرا؛ نعم و عطاى او، بيش از آنست كه بشماره درآيد و شناخته شود!. از اين رو؛ بآنان فرمود:

[بگوئيد: حمد و ثناء، ويژه خدا است! بر آن چيزى كه بدان وسيله- بر ما- إنعام فرمود!] رَبِّ الْعالَمِينَ‌، يعنى: مالك و صاحب إختيار جهانها است! [و جهانها؛ گروه اجتماعات از همه مخلوق- از جماد و حيوان- است‌] امّا حيوانات: خداوندگار، آنها را در [يد] توان و قدرتش زير و زبر ميكند! و از روزيش بآنها ميخوراند! و در كنف حمايتش نگهدار! و بر آنها محيط است! و بر أساس مصلحتش همه را تدبير ميكند!.

و امّا جمادات: هم او است كه؛ با (دست) قدرتش آنها را نگه ميدارد! و آنچه را كه بهم پيوند و پيوستگى دارد، از سقوطشان جلوگير است. و آنچه كه؛ در حال انهدام و سقوط است، مانع از اتّصال و پيوند آنست!. آسمان را حافظ و نگهدار است، كه بر زمين،