انسان‌ها بگمارد، آن‌گاه اين موضوع جزء مباحث اعتقادى شده و داخل در موضوع علم كلام خواهد بود؛ زيرا از فعل خداوند و لزوم صدور آن از سوى خداوند بحث مى‌كند.

3- 2. جايگاه بحث از ولايت فقيه در علم كلام‌

حال مى‌خواهيم ببينيم اين بحث در كدام يك از ابواب علم كلام قابل طرح است.

از آن‌جا كه بحث از ولايت بر بشر مطرح است و زمام ولايت و سلطه منحصرا در دست خداست، به يقين يكى از ابوابى كه مى‌توان در آن از اين عنوان بحث نمود، ابواب مربوط به توحيد است؛ بحث از ربوبيّت الهى و ضرورت توحيد در آن به عنوان شرطى مهمّ براى انسان موحّد، و يا ضرورت جعل و گماردن حاكم، و يا بيان شرايط و ويژگى‌هاى آن و رهنمود انسان در اين امر مهمّ.

حال سؤال اين است كه آيا نمى‌توان جايگاه ديگرى را به غير از مباحث توحيد براى اين عنوان يافت؟

در پاسخ بايد گفت كه محلّ اصلى و بدون واسطه اين بحث، در مبحث توحيد از مباحث اصول دين است؛ البته با كمى دقّت و با در نظر گرفتن بعضى از وسائط، مى‌توان اين بحث را در مباحث مربوط به نبوّت و امامت نيز پى گرفت. به اين صورت كه براساس عقيده اجماعى در بين ما شيعيان، پيامبر صلّى اللّه عليه و اله و ائمّه اطهار عليهم السّلام شؤون گوناگونى از طرف خداوند داشته‌اند، از جمله ولايت و زعامت امّت كه در مدّت محدودى توسّط شخص پيامبر صلّى اللّه عليه و اله، و پس از