ك رويه ديگر از ابعاد مسئله ولايت.

فرد داراى ولايت كيست؟

مسئله اى كه بعد از اين پيش مى آيد اين است كه من و شما آيا داراى ولايت هستيم يا نه؟ ممكن است من و شما داراى ولايت باشيم اما آيا مجموعاً جامعه ما داراى ولايت هست يا نيست؟ ممكن است اين سئوال پيش آيد مگر اين دو يكى نيستند و با هم فرق مى كنند؟ در جواب بايد گفت: بله، اگر يك عضوى بخودى خود سالم باشد سالم بودن يك عضو اولًا نه به معناى سالم بودن همه بدن است و ثانياً يك عضو سالم اگر در يك بدن غير سالم قرار گرفت نمى تواند همه محسنات يك عضو سالم را دارا باشد.

اول ببينيم كه يك انسان با ولايت چه جور آدمى است تا بفهميم آيا من و شما داراى ولايت هستيم يا نه؟ اگر چنانچه ثابت و روشن شد كه من و شما داراى ولايت هستيم بعد بايد ببينيم كه جامعه چگونه بايد باشد تا دارارى ولايت باشد؟ هيچ مانعى ندارد كه يك انسان داراى ولايت، درد يك جامعه بى ولايت باشد البته منظورم از نظر خود ايده است كه مى گويم مانعى و اشكالى ندارد وگرنه خيلى هم اشكال دارد حالا بايد به اين مسئله پرداخت كه وقتى كسى خودش داراى ولايت بود آيا ديگر مسئوليتش تمام شده است؟ و همينكه خود او داراى ولايت شد ولو اينكه در جامعه محروم و عالى از ولايت زندگى ميكند، آيا اين زندگى مى تواند يك زندگى مطلوب باشد؟ و آيا اگر كسى خودش داراى ولايت بود اما در يك جامعه اى زندگى كرد كه آن جامعه بى ولايت بود و او در مقابل بى ولايتى جامعه مسئوليت احساس مى كرد همين عدم احساس مسئوليت ولايت خود او را هم مصدوم و خراب نمى كند؟ اينها يك‌